achtergrond Bij de ontwikkeling van paranoïde wanen of ervaringen is er sprake van een dynamische interactie tussen verschillende psychologische factoren, zoals sociaalcognitieve en emotionele processen. Volgens een recent psychologisch model hebben paranoïde wanen of ervaringen een defensieve functie en zijn deze het gevolg van een disfunctionele manier om zelfwaardering te reguleren. Verondersteld wordt onder meer dat paranoïde personen een zeer instabiele zelfwaardering hebben.
doel Hypotheses, die voortvloeien uit voorgenoemd model, zijn onderzocht in een groep personen die verschillen in de mate van paranoïde symptomen en kwetsbaarheid voor psychose.
methode Patiënten met positief psychotische symptomen, individuen met subklinische paranoïde symptomen en controlepersonen werden onderzocht aan de hand van de Experience Sampling Methode (een gestructureerde dagboektechniek).
resultaten en conclusie De bevindingen toonden aan dat paranoïde personen, naast een algemeen lager niveau van zelfwaardering, gekenmerkt worden door grotere instabiliteit in hun zelfwaardering. Daarnaast is aangetoond dat paranoia in het dagelijkse leven bij patiënten sterk samenhangt met verschillende aspecten van emotionele ervaring. Zo kunnen bepaalde emoties onmiddellijk leiden tot de ontwikkeling van paranoïde gedachtes, maar kan paranoia zelf vervolgens leiden tot een heel scala aan andere emoties. Deze bevindingen nodigen uit tot verder onderzoek en hebben belangrijke implicaties voor de behandeling van paranoia.