In dit handboek brengen de redacteuren een zo compleet mogelijk overzicht van de spoedeisende psychiatrie. Spoedeisende psychiatrie wordt hierbij gedefinieerd als de activiteiten voor patiënten met een psychiatrische aanmelding, die binnen 24 uur na aanmelding moeten geschieden. De context van deze activiteiten is uiteenlopend: gaande van gespecialiseerde settings zoals een algemeen of een psychiatrisch ziekenhuis tot de thuissituatie of het politiebureau. Ook de beoefenaars van deze activiteiten variëren, met een belangrijke rol voor artsen en verpleegkundigen. Zoals treffend door prof.dr. van Tilburg in het voorwoord beschreven, zet dit handboek de spoedeisende psychiatrie op de specialistische kaart: het publiceren als 'emancipatorische actie'. In het eerste deel worden het ontstaan, de organisatie en de definitie van spoedeisende psychiatrie toegelicht. Epidemiologie en wetenschappelijke onderbouwing worden besproken. Een lans wordt gebroken voor de ontwikkeling van spoedeisende psychiatrie als deelspecialisme. Dit eerste deel munt uit door enerzijds de volledigheid en anderzijds de nadruk die de auteurs - van meet af aan - leggen op wetenschappelijke onderbouwing. In het tweede deel worden de verschillende aspecten van diagnose en behandeling besproken: uitgebreide literatuurbeschrijving, praktische richtlijnen, en heldere casuïstiek. De redacteuren hebben gekozen voor de combinatie van een dimensionale en een categoriale benadering. De dimensionale benadering vertaalt zich onder meer in de hoofdstukken over algemene werkwijze bij diagnostiek en behandeling, agressietaxatie, en suïcide en suïcidepogingen. De categoriale benadering vertaalt zich in de vele hoofdstukken over de spoedeisende psychiatrische aspecten van de verschillende psychiatrische stoornissen. De volledigheid van deze categoriale benadering is enerzijds te loven (en is mogelijk eigen aan de ambities van een handboek), maar ondermijnt anderzijds de spankracht van het boek. Zo kan men zich afvragen of sommige hoofdstukken (zoals over de obsessieve compulsieve stoornis, de slaapstoornissen, de nagebootste stoornis) niet eerder thuishoren in een handboek algemene psychiatrie. De beschrijving van de psychiatrische stoornissen is uitvoerig en spoedeisende psychiatrische aspecten worden telkens toegelicht. Toch dreigt vooral dit laatste aspect minder goed uit de verf te komen in de overvloedige algemene informatie. De spanning, in het eerste deel met kunde opgebouwd, gaat zo enigszins verloren. Het laatste deel is gewijd aan aspecten van kwaliteit en management, met onder meer hoofdstukken over opleiding, richtlijne en financiering. Dit handboek is ongetwijfeld een must-read aangaande spoedeisende psychiatrie. Door de inhoud en intentie van het boek trekken de auteurs de Nederlandse lijn door van Querido als medegrondlegger van de sociaal-psychiatrische traditie en de urgentiepsychiatrie. Mogelijk dienen de redacteurs bij een volgende editie deze lijn nog eigenzinniger door te trekken en moeten zij nog meer afwijken van het geijkte categoriale pad: een nieuwe weg die nu in het eerste hoofdstuk embryonaal aanwezig is.

J. De Fruyt