Dit is het vierde boek in de serie Vragen aan Freud, die een kritische, maar welwillende herontdekking van het psychoanalytische gedachtegoed beoogt. De auteurs hopen dat ze de literatuur veelzijdiger en plezieriger leesbaar kunnen maken door bij wijze van voorbeeld enkele teksten van een door de psychoanalyse geïnspireerd commentaar te voorzien. Ze kiezen vooral bekende fragmenten of gedichten van beroemde auteurs zoals Joyce, Goethe, Kafka, Rimbaud, Vasalis, Kunert en Bordewijk. Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste deel bedoelen de auteurs psychoanalytische concepten, zoals 'het onbewuste', 'de vrije associatie' 'afweer', te verhelderen aan de hand van de uit de letterkunde gekozen fragmenten. In het tweede deel worden klassieke concepten van elke literaire analyse, zoals personages, tijd, ruimte, sfeer, mentaliteit, stijl, heringekleurd vanuit een psychoanalytische invalshoek.Hillenaar en Schönau zijn op een buitengewone manier in hun opzet geslaagd. Wie ook maar een beetje van literatuur houdt, zal enorm veel plezier beleven aan de analyses van de hier gekozen fragmenten en gedichten, die op zich al wereldliteratuur zijn en die hier van een commentaar op niveau worden voorzien. Het is leuk dat niet verwacht wordt dat je dit doorgaans beroemde werk (bv. Goethe's Erlkönig) goed in het hoofd hebt. Je krijgt het besproken materiaal - een gedicht of hooguit enkele bladzijden proza - aan het begin van het hoofdstuk. Je krijgt het origineel én zo nodig de Nederlandse vertaling - soms een eigen vertaling, zoals Hillenaars zonder meer meesterlijke vertaling van Rimbauds Mémoire (Paul Claes' bekende vertaling slaat in vergelijking maar een bleek figuur). Je bent misschien niet altijd geheel overtuigd door de interpretaties, maar wel wordt je kijk op de teksten multidimensioneler. Zo mogelijk nog verdienstelijker is dat Hillenaar en Schönau er ook in geslaagd zijn om het psychoanalytische gedachtegoed leesbaarder te maken. In deze inleiding worden de soms wat versleten lijkende psychoanalystische concepten waarlijk herontdekt.

De auteurs dragen dus niet alleen bij tot meer literair leesgenot dankzij de psychoanalyse, maar ook tot meer plezier in de psychoanalyse dankzij de literatuur.De veertien hoofdstukken zijn stuk voor stuk pareltjes. Het is een boek waarvan het je spijt dat je het uit hebt - wat je normaal alleen van een goede roman zegt. Dit boek is een absolute aanrader, niet te missen, voor wie van literatuur en/of van psychoanalyse houdt. Het verdient vertaling in vele talen.

J. Cambien