De respons op farmaca verschilt van mens tot mens. Deels, maar onduidelijk vooralsnog voor welk deel, is dit verschil genetisch bepaald. Farmacogenetica (pharmacogenomics) is het wetenschapsgebied dat betrekking heeft op de moleculaire genetica in relatie tot de farmacotherapie. De verwachting is dat dit wetenschapsgebied in de nabije toekomst niet alleen resultaten zal opleveren in de vorm van nieuwe geneesmiddelen, maar ook bij toepassing van geneesmiddelen in de klinische praktijk. Een inmiddels welbekend voorbeeld uit de psychofarmacotherapie is de mogelijkheid om doseringen van diverse antidepressiva of antipsychotica mede te baseren op de activiteit van cytochroom-P450-iso-enzymen, waaraan genetische polymorfismen ten grondslag liggen.

Na een introductie door de samensteller van het boek - Lerer, uit Jeruzalem - volgen eerst vier hoofdstukken over klinische achtergronden (o.m. over psychiatrische diagnostiek), basale neurofarmacologie, methodologie en statistiek. Dan worden in vier tamelijk ingewikkelde hoofdstukken diverse moleculaire gegevens en de genetische achtergronden van de farmacokinetiek besproken. Vervolgens komen in negen hoofdstukken meer of minder belangrijke bevindingen bij bepaalde (groepen) geneesmiddelen (zoals anticonvulsiva, maar ook een hoofdstuk over alleen clozapine) en bij bepaalde diagnostische categorieën (zoals stemmings- en angststoornissen, bipolaire stoornissen, de ziekte van Alzheimer, stoornissen in middelenmisbruik, maar ook tardieve dyskinesie) aan de orde. Deze hoofdstukken, die met in totaal 174 pagina's de kern van het boek vormen, verschillen onderling sterk in opbouw en diepgang. Op het eerste gezicht lijkt dit wat jammer, maar het veld is nog zo nieuw dat het waarschijnlijk ook niet voorkomen had kunnen worden. Ten slotte volgen nog een hoofdstuk over farmacogenetica en brain imaging en twee hoofdstukken over de perspectieven voor de (farmaceutische) industrie.

Het is zeer plezierig dat elk hoofdstuk voorafgegaan wordt door een korte samenvatting van een halve pagina, zodat men weet wat men kan verwachten en kan besluiten om het hoofdstuk wel of niet te lezen. Voor wie zich wil verdiepen in de farmacogenetica is het als introductie een handig boek: het geeft een mooi overzicht van de stand van zaken anno 2002. Daarmee verdient het een plaats in alle medisch-psychiatrische bibliotheken. De belangstelling van individuele psychiaters zal geringer zijn.

W.A. Nolen