De laatste jaren is er een aantal boeken verschenen dat specifiek gaat over wetenschappelijk onderzoek in de psychiatrie (Blazer & Hays 1998; Curran & Williams 1999; Freeman & Tyrer 1995). Dit zal ongetwijfeld een weerspiegeling zijn van de hoge vlucht die het psychiatrisch wetenschappelijke onderzoek heeft genomen. Dit boek is er één uit die rij, maar wel een bijzondere. Het is een boek voor 'jonge' onderzoekers dat de indruk wekt met veel plezier geschreven te zijn. Het nodigt uit tot (verder) lezen. Het is tegelijkertijd overzichtelijk, praktisch en compleet, en het gunt de beginnende en toekomstige onderzoeker een realistische blik in de onderzoekskeuken zonder hen af te schrikken. Dit alles in slechts 181 pagina's, die bovendien nog vele originele en illustratieve voorbeelden herbergen. Hierdoor krijg je zin in onderzoek doen. Het boek is een gids voor hen die voor het eerst onderzoek doen, ook voor degenen die nog nauwelijks enige kennis van zaken op dit gebied hebben, zoals studenten medicijnen. Vervolgens zal blijken dat verdere verdieping nodig is (bijvoorbeeld met behulp van Designing Clinical Research (Hulley e.a. 2001)), maar de eerste grote hobbel is dan veilig genomen.

Wat biedt het boek? Het begint met een introductie over wat er nodig is voor het doen van wetenschappelijk onderzoek (waaronder tijd, geld, motivatie, vertrouwen en een goede mentor), en stelt de vraag aan de orde waarom je eigenlijk onderzoek zou willen doen. Verplichte kost - zoals het bedenken van de onderzoeksvraag, het verzamelen en kritisch beschouwen van de relevante literatuur, het schrijven van de verschillende onderdelen van een onderzoeksprotocol en de ethische aspecten van wetenschappelijk onderzoek - wordt bondig en helder uiteengezet. In het tweede deel van het boek komen de methoden van gegevensverzameling (in de psychiatrie) en de mogelijke valkuilen daarbij aan de orde, waarbij begrippen als betrouwbaarheid en validiteit en vormen van bias worden uitgelegd. Kinderlijk eenvoudig lijkt het (maar dat is misleidend!) zoals wordt beschreven wat variabelen zijn, hoe er met de verkregen gegevens moet worden omgegaan en hoe deze worden geanalyseerd. In het zeer praktische en leuke derde deel van het boek, dat vele tips bevat, wordt tot slot uitgebreid ingegaan op de wijze waarop de onderzoeker de resultaten van zijn/haar onderzoek door voordrachten, posters en publicaties aan de wereld kenbaar kan maken.

R.C. van der Mast