achtergrond  Het optreden van een uitgestelde posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een slecht begrepen fenomeen met belangrijke implicaties voor herkenning, preventie en behandeling.
doel  Inzicht krijgen in het verband tussen trauma, peritraumafactoren en klinische, psychologische en neurobiologische verschijnselen van de uitgestelde ptss.                                                         methode Literatuuronderzoek met behulp van Medline, Psycinfo en Embase betreffende de periode 1990-2001, met als trefwoorden posttraumatic stress disorder, delayed, prospective, risk factors, repression, dissociation, dissociative, amnesia en neurobiology.
resultaten  Uitgestelde PTSS trad op bij gemiddeld 5,8% van prospectief onderzochte getraumatiseerde personen. Risicofactoren waren gevechtstrauma, stressvolle gebeurtenissen na het trauma en eerdere emotionele problemen. Repressie, dissociatieve amnesie, cue- en contextafhankelijke herinnering, tijdsafhankelijke sensibilisatie en kindling zijn in verband gebracht met uitgestelde ptss.
conclusie  Uitgestelde PTSS hangt samen met vermijding, met het uitblijven van cue- en contextafhankelijke herinnering gepaard gaand met amnesie, en met neurobiologische stresssensibilisatie. De klinische implicaties zijn voorlichting aan getraumatiseerde patiënten, onderkenning van de adaptieve waarde van amnesie in situaties van ervaren gevaar, en herkenning van uitgestelde PTSS.