Dit boek gaat over filosofische theorie van de zorgpraktijk. Filosofisch is het geïnspireerd door de fenomenologie, vooral Merleau-Ponty, de hermeneutiek van Gadamer en de zorgethiek.

De opzet is in 25 hoofdstukken, naar de beginletters van het alfabet met originele varianten: de letters XY zijn voor het hoofdstuk over gender en de letter Z is voor de ‘gen Z’, de generatie Z.

Ieder hoofdstuk start na een korte inleiding met een casus uit de praktijk. De auteur, emeritus hoogleraar Medische filosofie aan de Universiteit van Amsterdam, kon zich hierbij baseren op gesprekken met allerlei zorgverleners, maar ook zorgontvangers. Ook verschillende zorgpraktijken komen aan bod, zoals ziekenhuis, huisartsenpraktijk, psychiatrische zorg en gehandicaptenzorg. Na een korte uitleg van relevante begrippen uit de ethiek past de auteur deze vervolgens toe op de casus.

Daarbij is de stijl uiterst helder en er is geen filosofische voorkennis nodig. De thema’s zijn relevant voor vrijwel iedere arts, al zal dat verschillen voor diverse specialisten.

Relevant voor psychiatrie zijn bijvoorbeeld: autonomie, euthanasie, familie, hoop, informed consent, gender, gen Z en uiteraard het hoofdstuk over psychiatrie. Dat laatste gaat vooral over de morele vragen rond het inzetten van dwangmaatregelen.

Uiteraard kan in het korte bestek van een hoofdstuk niet alles uitgediept worden. Het hoofdstuk over euthanasie gaat uit van de Nederlandse praktijk, maar gaat niet in op het probleem van het ‘ondraaglijk lijden’ dat in de psychiatrie tot moeilijke keuzes leidt. Ik mis hierin ook een verwijzing naar wetgeving.

Het hoofdstuk over hoop is mooi; hoop is motivator in de zorg. Interessant is de uiteenzetting van diagnostische stijlen.

Men kan zich afvragen voor wie het boek bedoeld is. Op de achterkant lezen we dat het van belang is voor studenten en professionals, maar ik denk niet dat een praktijkverpleegkundige dit Engelstalige boek snel zal raadplegen. De lectuur kan echter leiden tot het inzicht dat je in de zorg van alledag voortdurend te maken krijgt met ethische kwesties. Het kan stimuleren tot zelfreflectie. Ik mis wel een korte uiteenzetting over ethiek en bovendien zouden termen als hermeneutiek en fenomenologie enigszins verhelderd kunnen worden.

Niettemin kan ik dit werk van harte aanbevelen aan iedere arts en vele zorgverleners in de psychiatrie.