Een woord vooraf is op zijn plaats. Brenda Froyen (1978-2024) is als ervaringspersoon en schrijfster ruim bekend in Vlaanderen, alsook in Nederland. Haar eerste boek, Kortsluiting in mijn hoofd, uit 2014, bracht heel wat opschudding teweeg. Tien jaar en vele andere boeken later verscheen haar laatste boek, Tussen waan en zin, dat een tijdlang op één stond in de top 10 non-fictie. Het is daadwerkelijk haar laatste boek: op 5 oktober 2024 is ze overleden. In het Vlaamse landschap van de geestelijke gezondheidszorg rolden schokgolven van ongeloof.

Waar ze haar eerste boek een wraakboek noemde, is voorliggend boek milder én rauw.

Aanleiding tot het schrijven was het optreden van een nieuwe psychose en manische episode. Froyen beschrijft wat de mogelijke triggers zijn: gepest op het werk, een hormonale behandeling, reacties op onterechte behandelingen. Met de haar typerende getalenteerde pen beschrijft ze haar nieuwe doorgang – afwisselend opgang en neergang – in de psychiatrie. Haar wedervaren is tragisch en bij momenten absurdistisch, maar de grondtoon en -vraag blijven deze: ben ik (on)menselijk behandeld geweest?

Haar lotgevallen vormen de opstap voor reflecties over de gang van zaken in de psychiatrie. Zeer lezenswaardig, ook al omdat ze aantoont hoe belangrijk een dragend netwerk is. Hoe belangrijk het is om te luisteren naar de patiënt – etymologisch iemand met ‘patience’. Hoe belangrijk het is de verhalen van ervaringspersonen serieus te nemen. Maar hoe dit spijtig genoeg te veel doorkruist wordt door isolatie, letterlijk en figuurlijk. Gelukkig kwam ze ook in contact met hulpverlening waar ze zich gehoord en gedragen voelde. Waar ze dus serieus werd genomen.

Brenda Froyen was de stem van velen, zowel patiënten, familie, hulpverleners en instanties – hun vragen en verzuchtingen. In dit boek zou het motto van Louis Paul Boon niet misstaan: ‘Schop de mensen tot zij een geweten krijgen’.

Voor wie het geweten wil hebben, dit boek is een sterke aanrader.