‘Een beeld zegt meer dan 1000 woorden of 100 psychiaters.’ Met deze woorden opent Mirjam Peters haar boek met schilderijen uit depressieve en manische periodes en een episode van herstel. Het boek, een mooie grafische productie van Charel Huysers, bevat schilderijen uit een periode van 20 jaar.

Bij het deel ‘manie’ koos zij voor één focus uit haar schilderijen, het verbeelden van vrouwen. Zij laat eerst in enkele pagina’s zien hoe zij in stabiele periodes vrouwelijke modellen schildert. Tijdens hypomane episoden worden deze schilderijen sensueler en komt er meer kleur bij. In een manische periode worden de beelden steeds feller, in haar eigen woorden ‘sexy en snollerig’. De beelden worden soms ook religieus en er is veel beweging, vooral met dansen. De omslag is dat er conflict ontstaat, onrust en vervreemding. Bij de psychose komt de angst binnen, een vrouwengestalte gaat over in een man met een mes.

Haar depressies ervaart zij als het gevolg van de uitputting door manie. Trauma’s komen teug en ze beeldt zichzelf uit als een buitenstaander in haar leven. Ondertussen doet zij haar best de schijn op te houden. Zij raakt zichzelf kwijt. Bij de psychose gaat de kleur zwart overheersen en schildert zij de zwarte kracht in haar zelf. Het hoofdstuk eindigt met een aangrijpend zelfportret waarin doffe ogen nog net doorkomen in een wereld van zwart.

En dan komt haar herstel. Niet in één klap, eerder aarzelend en voorzichtig. Eerst gaat ze alleen kleine dingetjes plakken, kringels tekenen, dan vlakjes. Er komt meer kleur, beweging, humor en kracht. Die kracht heeft ze ook nodig om zichzelf te herbouwen, we zien een kale flat en een slooppand. We zien ook een vredig beeld van de IJsselmeerdijk met een mooie lucht. We zien weer beelden van verbinding met de wereld om haar heen. Het boek eindigt met een mooi abstract beeld van vormen en kleuren.

De kracht van dit boek is het samenkomen van vakmanschap en gevoel. Mirjam Peters is beeldend kunstenaar en succesvol industrieel ontwerper. Zij heeft een ontwerpbureau gehad en is docent geweest aan TU Delft en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Zij raakt een snaar bij mij die in een puur cognitief proces niet zo gemakkelijk geraakt kan worden. Daarmee voegt zij ook aan ervaringsdeskundigheid een dimensie toe. Ervaringsdeskundigheid wordt wel beschreven als de derde bron van kennis, naast wetenschap en professionele kennis. Ervaringsdeskundigen vertellen vaak narratief hun verhaal in woorden. Mirjam Peters doet dat overtuigend in beelden.

R. Keet, psychiater, Heiloo