Het schrijven van een handboek dat theorie en klinische praktijk combineert, is een mooie doelstelling waar de auteurs duidelijk in geslaagd zijn. Dit boek is gegroeid uit twee eerdere werken van de auteurs, namelijk Transference-focused psychotherapy for borderline personality disorder: a clinical guide (Yeomans e.a. 2015) en Handbook of dynamic psychotherapy for higher level personality pathology (Caligor e.a. 2007).

In dit nieuwe boek introduceren zij de transference-focused psychotherapy-extended (tfp-e), een psychoanalytische behandelstrategie die gebaseerd is op de objectrelatietheorie. De centrale focus bij de tfp-e is de verbetering van het zelf en van het interpersoonlijk functioneren, hetgeen goed aansluit bij de nieuwere dimensionele modellen van persoonlijkheidsproblematiek, zoals het alternatieve model voor persoonlijkheidsstoornissen in de derde sectie van de dsm-5. Ook een alternatief voor de classificatie van de persoonlijkheidsorganisatie vindt ingang: het Structured Interview of Personality Organization-Revised (stipo-r; Clarkin e.a. 2016) dat regelmatig toegepast wordt op de vermelde casuïstiek.

Dit handboek heeft meer weg van een encyclopedie dan van een monografie. Er is voldoende aandacht voor de theorieën van onder anderen Otto Kernberg, Melanie Klein, Thomas Ogden en Wilfred Bion. Zowel de fenomenologie, de diagnostiek, de onderliggende structuur als de behandeling van de persoonlijkheid en van persoonlijkheidsstoornissen komen aan bod. Hierdoor is de aangeboden informatie erg omvangrijk, maar deze wordt afgewisseld met veel klinische vignetten. Bovendien zijn er twaalf video’s met de auteurs gemaakt die via internet online te bekijken zijn. Thema’s zijn bijvoorbeeld de evaluatie van de identiteitsintegratie, het identificeren van de dominante objectrelaties en de therapeutische neutraliteit. Elk hoofdstuk eindigt met een korte opsomming van de klinische kernconcepten waardoor de didactische waarde verbetert.

Auteurs en de uitgever hebben veel zorg besteed aan de tabellen en de figuren in dit handboek. Enkele figuren zijn erg de moeite waard, ook vanuit het oogpunt van de opleiding van psychiaters en psychologen: de structurele benadering voor de classificatie van persoonlijkheidsproblematiek, inclusief de graad van het borderlineniveau (hoog, gemiddeld en laag), de relatie tussen niveaus van persoonlijkheidsorganisatie en de huidige classificatie van persoonlijkheidsstoornissen volgens de dsm-5 en de belangrijkste kenmerken van persoonlijkheidsstoornissen georganiseerd op een neurotisch of borderlineniveau (met opnieuw de gradaties laag, gemiddeld en hoog).

Kortom, dit handboek is een duidelijke aanwinst voor het domein van de psychodynamische psychotherapie. Zowel de beginnende als de ervaren clinicus zullen er hun gading vinden.

• Caligor E, Kernberg OF, Clarkin JF. Handbook of dynamic psychotherapy for higher level personality pathology. Arlington: American Psychiatric Publishing; 2007.
• Clarkin JF, Caligor E, Stern BL, Kernberg OF. Structured Interview of Personality Organization: stipo-r. Ithaca: Personality Disorders Institute, Weill Medical College of Cornell University; 2016.
• Yeomans FE, Clarkin JF, Kernberg OF. Transference-focused psychotherapy for borderline personality disorder: a clinical guide. Arlington: American Psychiatric Association Publishing; 2015.

  
  American Psychiatric Association Publishing,

  Arlington, 2018

  619 pagina’s,

  isbn 978-15-856-2459-1,

  € 72,99

K. Goethals, forensisch psychiater, Edegem