Sport heeft een belangrijke plaats in onze cultuur gekregen, is het niet actief, dan is het – al dan niet tegen wil en dank – passief tijdens grote sportevenementen als voetbaltoernooien of wielerkoersen. Wat doet het met de beoefenaars en de supporters en is het altijd ten goede? Het lijkt dus niet verkeerd dat een psychoanalyticus er eens zijn licht op laat schijnen. Ricardo Rubinstein is een Argentijns psychiater, psychoanalyticus en sportliefhebber die atleten en sportteams van advies dient en die cursussen geeft over sport en psychologie vanuit een psychoanalytisch perspectief. Op
dat werk is dit populairwetenschappelijke boekje gebaseerd.

Vooral het hoofdstuk over cultuur en sport vond ik informatief. Grappig om te lezen hoe culturele verschillen in bijvoorbeeld favoriete dansstijlen van invloed zijn op bijvoorbeeld de stijl van het voetballen. Natuurlijk wordt in dat hoofdstuk ook besproken hoe de politiek al dan niet subtiel de sport voor eigen doeleinden gebruikt of misbruikt. Ook komt in het boek het contrast aan de orde tussen het plezier dat een sporter in het eigen lijf kan hebben en hoe iemand het eigen lijf kan ervaren als er bijvoorbeeld sprake is van somatisch onbegrepen lichamelijke klachten. Het deed mij eraan denken dat ook zoveel andere psychiatrische patiënten zo weinig plezier zeggen te beleven aan sporten. En daartoe aangezet liever solistisch naar een sportschool gaan dan te gaan kennismaken op een sportvereniging. Lijf, lust, agressie, ambitie en plezier in het contact met anderen: het komt in dit boekje allemaal wel aan de orde.

Het boek is geschreven vanuit een wat ouderwets ego-psychologisch perspectief zonder dat er gebruik wordt gemaakt van nieuwe psychoanalytische inzichten. Ook een verband tussen psychologische en biologische aspecten wordt wel genoemd, maar vrijwel niet uitgewerkt. Iedereen die de fysieke sensatie kent hoe ons lichaam voortijdig niet meer wil als we dreigen te gaan verliezen, zal hier echter toch heel nieuwsgierig naar zijn en op z’n minst een verwijzing naar verdiepende literatuur willen zien. De hoofdstukindeling lijkt tamelijk willekeurig; een theoretische of praktische samenhang ontbreekt. Hoewel ik enthousiast ben over het onderwerp kan ik dit boek daarom toch niet echt aanraden. Er moeten betere boeken over sportpsychologie beschikbaar zijn.

K. Kooiman, psychiater/ psychoanalytisch psychotherapeut, Voorburg