Sinds het begin van de jaren tachtig is de indicatie voor elektroconvulsietherapie (ECT) in Nederland beperkt tot de therapieresistente depressie en de lethale katatonie. In andere landen, waaronder de Verenigde Staten, behoren echter momenteel schizofrenie, manie en de schizoaffectieve stoornis in bepaalde situaties ook tot het indicatiegebied.

Dit artikel biedt een overzicht van de effectiviteitsstudies welke aan bepaalde methodologische minimumvoorwaarden voldoen bij de laatstgenoemde indicaties. ECT blijkt een effectieve behandeling te kunnen zijn voor schizofrenie, doch omdat de behandeling ingrijpend is en het effect over het algemeen slechts tijdelijk, verdienen neuroleptica in het algemeen toch de voorkeur. Voor een kleine groep patiënten die resistent is voor neuroleptica en/of deze middelen niet verdraagt, lijkt ECT echter een zinnig behandelalternatief indien er sprake is van een ernstig lijden. Ook bij manie en schizoaffectieve stoornis kan ECT effectief zijn: de behandeling kan geïndiceerd zijn bij patiënten die op de gebruikelijke behandelingen (neuroleptica, lithium enz.) niet reageren of deze behandeling niet verdragen.

Geconcludeerd wordt dat ECT een plaats verdient in de behandelstrategie van schizofrenie, manie en schizoaffectieve stoornis als uiterste stap na een farmacologisch behandelprotocol én met inachtneming van een zorgvuldig uitgevoerde `informed consent'-procedure.