In onze kindertijd hebben we ons allemaal laten verleiden tot wilde fantasieën waarin we ons onbeschaamd inbeelden wat we zouden doen als we in de schoenen zouden staan van deze of gene persoon. Als ik voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie zou mogen zijn, dan zou ik het boek van Marc Slors e.a. als verplichte literatuur laten opnemen in het eerste jaar van de opleiding psychiatrie. Zoals het eerste jaar van de studie geneeskunde eeuwenlang placht aan te vangen met de algemene inleidende vakken fysica, scheikunde, biologie, wiskunde en statistiek, zo zou een opleiding psychiatrie moeten aanvangen met onderwijs in filosofie, psychologie, neurowetenschappen, epidemiologie en statistiek. Ik denk dat er dan minder onzin zou worden uitgekraamd in en over ons vak.

Het boek van Marc Slors e.a. zou ons daar ongetwijfeld bij helpen. Samen met twee andere heren uit Nijmegen heeft hij een voortreffelijke inleiding geschreven in de philosophy of mind. Philosophy of mind klinkt ingewikkelder dan het in werkelijkheid is. Ze stelt vragen die ieder weldenkend psychiater in zijn of haar carrière spontaan stelt. Wat is een persoon? Wat is bewustzijn? Hebben we een vrije wil? Hoe verhouden de hersenen zich tot de geest? Hoe verhoudt depressie zich tot serotonine? Erger nog, deze vragen niet stellen, zou ik schamper willen opmerken, want dat mag op deze plek, ontneemt iemand de kwalificatie van weldenkend psychiater.

Het boek behandelt in een eerste hoofdstuk de verschillende antwoorden op de voorgaande vragen. Daarna komen de typische thema’s aan bod in verschillende hoofdstukken waaronder bewustzijn, intentionaliteit, vrije wil en identiteit. Het boek is vlot en helder geschreven, en dat is een kenmerk van de analytische wijsbegeerte. Af en toe gaat het mij te snel, en zou ik meer argumentatie willen lezen.

Ik kan het boek van ganser harte aanraden, maar heb drie aanmerkingen. Ten eerste: het is mij een raadsel waarom dit boek in het Engels is geschreven bij de Nederlandse uitgeverij Boom. Is het een voorbode dat het Engels ook in Nederland de wetenschappelijke voertaal wordt? Bovendien zijn er natuurlijk al bergen uitstekende Engelstalige inleidingen in de philosophy of mind. Ten tweede: het boek is voor mij eigenlijk geen boek, maar een cursus, een excellente handleiding bij de colleges. Het is inhoudelijk zo geschreven en voelt vormelijk met zijn slappe kaft ook zo aan. Ten derde: voor een echt wetenschappelijk werk heeft het boek opmerkelijk weinig directe tekstreferenties, terwijl toch meer dan driekwart van het gedachtegoed is ontleend aan andere auteurs.

Al met al een mooie inleiding en een uitstekende cursus voor het eerste jaar van de opleiding tot psychiater.

D. Denys, psychiater, Amsterdam