Met de publicatie van dit lijvige werk gaat uitgeverij Koninklijke Van Gorcum verder met het publiceren van standaardwerken binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie. Dit boek wil echter een ruimer publiek bereiken dan vorige uitgaven. Het bouwt weliswaar voort op de voor ieder bekende trilogie Kinder- en jeugdpsychiatrie uit de eerste jaren van deze eeuw, maar richt zich tot een ruimer publiek door de medewerking van een Vlaamse auteur binnen de redactie. Het wekt dus geen verwondering een aantal auteurs terug te zien die ook in de oorspronkelijke trilogie een bijdrage leverden. Daarnaast vindt men nu ook een aantal namen die bij de Vlaamse lezer meer bekendheid genieten.

Het werd een naslagwerk waarvoor men een werktafel behoeft en dat in z’n geheel sterk doet denken aan het bekende Engelstalige naslagwerk van de hand van onder anderen Sir Michael Rutter. In acht inleidende hoofdstukken schetsen verschillende auteurs het kader waarbinnen het geheel van de kinder- en jeugdpsychiatrie zich heeft ontwikkeld en toepassing vindt in de kliniek. Vervolgens gaat een flinke rist verdere hoofdstukken over de klassieke klinische ziektebeelden, waarbij ook de dsm-5-criteria hun plaats hebben gekregen.

De hoofdstukken volgen meestal het klassieke patroon van etiologie, epidemiologie, diagnose en behandeling. Bij dit laatste aspect kozen de auteurs duidelijk voor een integratieve benadering.

Aangenaam verrast was ik door het uitgebreide hoofdstuk over verstandelijke beperkingen en kinder- en jeugdpsychiatrische stoornissen. Naar het einde toe sluiten drie hoofdstukken over meer neuropsychiatrische stoornissen (spraak- en taalstoornissen, developmental coordination disorder (dcd), dyslexie en dyscalculie) en over psychiatrie in crises (suïcidaliteit, zelfverwonding, agressie) de rij. Een laatste hoofdstuk over slaapstoornissen, selectief mutisme, ticstoornissen en stereotypieën, gender-identiteitsstoornissen en schoolweigering sluit het boek af. Zoals men mag verwachten, vindt de lezer achteraan een uitgebreid trefwoordenregister.

Misschien had het boek nog aangevuld kunnen worden met een hoofdstuk over psychisch lijden bij kinderen met ernstige somatische aandoeningen verworven in de loop van de kindertijd zoals epilepsie, kanker of diabetes, of ook bij kinderen die opgroeien in bijzondere situaties zoals bijvoorbeeld adoptie.

Globaal gezien, vind ik dat de redactie er andermaal in geslaagd is een mooie update te bieden van wat de actuele kinder- en jeugd-psychiatrie voorstelt. Een geslaagde uitgave die ik kan aanbevelen, misschien in de eerste plaats voor artsen in opleiding tot specialist, maar ook de gevestigde kinder- en jeugdpsychiater, zowel in Nederland als in België, zal dit boek wellicht met interesse op de leestafel raadplegen.

Vanuit een ander perspectief kan men zich afvragen of het uitgeven van gedrukte werken zoals dit in de toekomst niet vervangen zal worden door permanent toegankelijke websites. Momenteel kennen we zo de strategie van uitgeverij Springer die dergelijke encyclopedische werken online toegankelijk maakt. Hoofdstukken van dergelijke werken kunnen dan afzonderlijk worden geraadpleegd, maar ook zeer regelmatig door auteurs worden geüpdatet. Hoe dan ook, dit boek lijkt mij een stevige aanrader.

M.H.M. Hermans, kinder en jeugdpsychiater, Mechelen