Gordon Livingston is een Amerikaanse psychiater. In de inleiding verontschuldigt hij zich dat de meeste maatschappelijke verwijzingen over Amerika gaan. Ze hebben echter wel een universele betekenis. Persoonlijk vind ik de Engelstalige titel beter de lading van het boek dekken: The thing you think you cannot do. Thirty truths about fear and courage.

In een dertigtal korte hoofdstukjes, inzichten over angst en moed, neemt hij de lezer mee in zijn eigen levensbeschouwingen en -ervaringen. De vele angsten waarmee de mens in het leven wordt geconfronteerd, kunnen paralyserend werken. Ze kunnen ons vermogen om helder te denken aantasten. Maar ze kunnen er ook voor zorgen dat we leren een psychologisch tegengif te gebruiken, namelijk moed.

‘Je hebt nooit genoeg geleden’, ‘Na de middelbare school geeft niemand je nog een cijfer voor de moeite’, ‘Pas op voor ideeën waar iedereen het mee eens is’, ‘Moed is alleen te leren door goede voorbeelden’, ‘Er is geen humor in de hemel’, ‘Lafheid is het onvermogen om van iets anders te houden dan van jezelf’, ‘Onwetendheid kan worden hersteld, voor stupiditeit is geen remedie’, ‘Een van de grootste risico’s is eerlijk zijn tegen jezelf’ zijn enkele van de titels die de columnachtige hoofdstukjes voorafgaan. De titels worden onmiddellijk gevolgd door een citaat van enkele historische en hedendaagse wijzen. ‘De wereld is een gevaarlijke plek. Niet vanwege de mensen die slecht zijn, maar vanwege de mensen die daar niets aan doen’ (A. Einstein). De titels komen soms wat over als slogans van de Bond zonder Naam, maar de inhoud is daarentegen wel duidend, meelevend en steeds eindigend met een toepasbare levensles. Om deze reden is het zeker geen theoretisch naslagwerk over angststoornissen, maar eerder een persoonlijke observatie en beleving van de auteur van de angsten van zijn tijd waaronder individu en maatschappij te lijden hebben.

Leren te leven doet je reflecteren over eeuwenoude levenswijsheden. Het is een maatschappijkritisch boek, maar door de veelheid van onderwerpen blijft het wat oppervlakkig. De auteur wil ons laten nadenken over belangrijke deugden zoals eerlijkheid, vriendelijkheid, menslievendheid, trouw, optimisme, authenticiteit, hoop en moed. Allemaal mogelijke remedies tegen onze persoonlijke en maatschappelijke angsten.

Ik vermoed dat het schrijven van dit boek ook een therapeutisch effect voor de collega-auteur heeft gehad. Een eigen adoptieverhaal, een verleden als soldaat in de Vietnamoorlog en de herbelevingen hiervan toen de VS ten strijde trokken in Irak en ‘9/11’ te verwerken kregen, hebben een duidelijke indruk nagelaten.

Dit boekje leest vlot en past perfect in elke handbagage op weg naar een congres of vakantie. Dertig levenswijsheden voor een leven met minder angst en meer moed!

‘De reis tussen wat je ooit was en wie je nu wordt, is waar de dans van het leven echt plaatsvindt’ (B. De Angelis).

A. De Witte