In de geestelijke gezondheidszorg (ggz) voeren we dagelijks gesprekken met patiënten. We houden intakegesprekken, anamnesegesprekken, evaluatiegesprekken en exitgesprekken. In samenspraak met de patiënt stellen we behandelplannen op en moedigen we patiënten aan en motiveren hen om hun behandeling voort te zetten. Het is hierbij noodzakelijk om een kwaliteitsvolle werkrelatie tussen patiënt en hulpverlener op te bouwen en te onderhouden. Mede door patiëntgericht te communiceren voelt de patiënt zich begrepen en aanvaard, ontstaat er een goede samenwerking en uiteindelijk komt dit ook de kwaliteit van zorg ten goede, zo stelt dr. Remke van Staveren.
Het boek Patiëntgericht communiceren in de ggz beschrijft wat patiëntgericht communiceren betekent en hoe dit in de praktijk toe te passen. In een eerste theoretisch deel wordt patiëntgericht communiceren goed gedefinieerd. Vervolgens staat de auteur ook stil bij de vraag welke grondhouding een patiëntgerichte zorgverlener het beste kan hanteren voor een efficiënt en effectief gesprek. Hiervoor verwijst zij onder andere naar het werk van Carl Rogers, waarbij echtheid, respect en acceptatie en empathie als basisvoorwaarden gedefinieerd zijn voor een efficiënt en effectief gesprek.
Aan de hand van de verschillende fasen van een intakegesprek maakt de auteur in het tweede deel de basisgespreksvaardigheden duidelijk. In het derde en vierde deel behandelt zij motiverende gespreksvaardigheden en ten slotte specifieke gespreksvaardigheden bij specifieke groepen van patiënten.
Wanneer de patiënt zich erkend, begrepen en gesteund voelt door de zorgverlener vergroot dit de betrokkenheid en de inspraak van de patiënt in het eigen zorgproces. Dit is nodig om uiteindelijk een gedeeld behandelplan op te stellen waarbij niet enkel gekeken wordt naar het bestrijden van symptomen en ziektebeelden, maar ook naar die aspecten die voor de patiënt van wezenlijk belang zijn. Maureen Bisognano, president van het Institute for Health Improvement, stelt het zo: ‘Do not ask what matters, but what matters to you’ (International forum on Quality and Safety, Londen, 2013).
Ieder nieuw hoofdstuk start met een opsomming van de doelstellingen en vaardigheden die erin aan bod zullen komen. Door gebruik te maken van een aantal praktijkvoorbeelden, aan de hand van een aantal casussen, wordt het geheel verduidelijkt en levendig gemaakt. Ieder hoofdstuk sluit de auteur af met een aantal suggesties en een uitgebreide literatuurlijst. Dit boek is aangenaam om te lezen voor iedere zorgprofessional die patiëntgericht wil communiceren.

P. Cosemans