Zoals de titel aangeeft, beogen de redacteuren met dit lijvige werk alle aspecten verbonden aan de aanpak van stemmingsstoornissen te beschrijven, waarbij zij niet alleen farmacotherapeutische, maar ook psychotherapeutische interventies en neuromodulatie behandelen.

Na een kort inleidend hoofdstuk start het boek met het ‘medisch beleid’ bij stemmingsstoornissen, waarbij aparte hoofdstukken gewijd worden aan de majeure depressie, psychotische depressie, atypische depressie, alsook bipolaire depressie en manie. Daarna zoomen de auteurs verder in op de aanpak van stemmingsstoornissen bij specifieke subgroepen: de late-life depressie, maar ook depressie en bipolaire stoornis bij kinderen, bij lichamelijke comorbiditeit, zwangerschap, en comorbide middelengerelateerde stoornissen. Ook minder voor de hand liggende behandelingen zoals omega-3-vetzuren, sint-janskruid, acupunctuur, … worden toegelicht in een kort hoofdstukje.

Deel 4 focust op niet-farmacologische behandelmodaliteiten, zoals elektroconvulsietherapie, repetitieve transcraniële magnetische stimulatie, diepe breinstimulatie, maar ook lichttherapie en het gebruik van ketamine. In een laatste deel worden mogelijke biomarkers voor therapierespons besproken, alsook mogelijke toekomstige behandelmodaliteiten.

Een duidelijke meerwaarde van dit boek is dat het een zeer compleet en uitgebreid overzicht geeft van de behandelmodaliteiten bij de diverse stemmingsstoornissen, waarbij alles ook grondig onderbouwd wordt met bevindingen uit de literatuur. Wel zou men sneller to the point mogen komen: elk hoofdstuk begint nu met een uitgebreide klinische, epidemiologische en pathofysiologische beschrijving van het desbetreffende toestandsbeeld, terwijl de lezer echter vooral geïnteresseerd is in de behandelmodaliteiten. De uitgebreide aanloop bij elk hoofdstuk mag vaak een stuk beknopter.

Klinische vignetten in elk hoofdstuk illustreren op een duidelijke manier de beschreven aanbevelingen. Daarnaast geven de praktische stroomdiagrammen een overzichtelijk beeld van de medicamenteuze aanpak bij bepaalde ziektebeelden. Een ander pluspunt is de uitgebreide aandacht voor onderwerpen die in andere boeken over behandeling vaak slechts een paragraafje krijgen, zoals stemmingsstoornissen bij kinderen, bij somatische comorbiditeit en lichttherapie.

Deze sterke punten zorgen er helaas ook voor dat het boek niet steeds even overzichtelijk blijft: doordat alles zo in detail behandeld wordt, kreeg ik soms de indruk door de bomen het bos niet meer te zien. Ik zou dit boek dan ook eerder als een naslagwerk dan als een klinisch handboek gebruiken. Ook miste ik een apart, praktisch georiënteerd, hoofdstuk met tips en tricks bij gebruik van antidepressiva en stemmingsstabilisatoren met bijvoorbeeld praktische adviezen bij het opstarten, bijwerkingen, enzovoort. Nu moet je deze adviezen in de verschillende hoofdstukken gaan opzoeken.

Samenvattend: dit Clinical handbook for the management of mood disorders is een zeer interessant en compleet naslagwerk, met een grondige in-depth benadering van alle aspecten verbonden met de aanpak van stemmingsstoornissen. Minder voor de hand liggende topics die in andere handboeken weinig aan bod komen, worden hier wel in extenso toegelicht. Het boek is echter onvoldoende overzichtelijk om als een klinisch handboek te gebruiken. Dit werk lijkt dus eerder goede kost voor de psychiater en psychiater in opleiding, maar zal volgens mij minder smaken voor algemene artsen of studenten geneeskunde.

D. Schrijvers