Articles

J.N. de Boer, B.A.A. Bus, Z. Van Duppen, J. De Fruyt, M.B. de Koning, H.L. Van, F.N.K. Wijnen

Het gebruik van taal is een unieke menselijke capaciteit. Hoewel dieren met elkaar communiceren, is er behalve de mens geen andere soort bekend die een complexe taal kan leren. Daarnaast geeft taal een inkijk in de belevingswereld van een individu...

Scientific news

Psychiatrie en taal

C.F.M. van Hooijdonk

Kwaliteit van leven verbetert na taaltraining bij patiënten met schizofreniespectrumstoornis

Intacte communicatieve vaardigheden liggen aan de basis van onze sociale interacties. Veel patiënten met een schizofreniespectrumstoornis (SSD) hebben ec...

Taal: een introductie

F.N.K. Wijnen, J.N. de Boer

13 maart 2023

Psychiaters zijn uiteraard geïnteresseerd in het mentale leven van hun patiënten, en het taalgebruik van een patiënt is daarvoor een belangrijke bron van informatie. Of, zoals Michiel Hengeveld schrijft in zijn boek Psychiatertaal, ‘Aan de taal ku...

Psychiatrist’s language

M.W. Hengeveld

‘When I use a word,’ Humpty Dumpty said in a rather scornful tone, ‘it means just what I choose it to mean – neither more nor less.’

(Lewis Carroll, 1948)

In dit tijdschrift schreef ik een kwart eeuw geleden een Redactioneel over psychiatrisc...

Use of metaphors in treatments

H.L. Van

Taal is het belangrijkste middel voor elke psychiater en psychotherapeut en kan woorden geven aan een voor patiënten verwarrend innerlijk leven of onbegrijpelijk gedrag. Taal kan hen ook inspireren iets te gaan doen of iets te veranderen. Het gebr...

The techniques of the therapist: a conversation analytic perspective on language in psychotherapy

A.S.L. Knol, M. Huiskes

In psychotherapeutische gesprekken construeren therapeut en patiënt gezamenlijk betekenis. Deze betekenis komt interactioneel tot stand. Psychotherapie is daarmee een intrinsiek talige activiteit. De rol van de patiënt en de therapeut zijn hierbij...

Making meaning of mental distress; discourse analysis of service-users’ narratives

N. van Sambeek, G.E.H.I. Franssen, A.J. Baart, S. van Geelen, F.E. Scheepers

Verhalen vormen de basis van diagnostiek en behandeling in de psychiatrie. Psychiaters en andere zorgverleners luisteren dagelijks naar de ervaringen en interpretaties van hun patiënten om te achterhalen wat er aan de hand is en wat er nodig zou z...

Internal conflicts in psychoeducation for parents of children with ADHD: discours analysis

M.J.M. van Langen, R. Szőke, D.N.J. Rijkelijkhuizen, S. Durston, B.M. van Hulst

Psychiatrische classificaties geven een naam aan clusters van symptomen.¹ Kinderen met een classificatie en hun ouders krijgen hierover vaak uitleg in de vorm van psycho-educatie. Omdat zij in deze uitleg (deels) een afspiegeling zien van hoe de t...

Disorderism: what it is and why it’s a problem

B. de Ridder, B.M. van Hulst

De psychiatrie vormt haar eigen taal, en deze taal vormt de psychiatrie. Onze woorden betreffen nooit een zuivere beschrijving. Een woord, bijvoorbeeld het woord ‘stoornis’, uitspreken in een behandelruimte is een interventie. In onze taal huist i...

Do doctors speak a different language? The case of 'patient' without an article

J.N. de Boer, S. Barbiers

Er wordt vaak gekscherend gezegd dat artsen ‘een andere taal spreken’, vanwege de enorme hoeveelheid jargon die ze gebruiken. Wij beargumenteren dat dit inderdaad zo is, of beter gezegd dat artsen een variatie op het Standaardnederlands gebruiken,...

Attention for language; atypical language development and psychiatric symptoms in children

T. Boerma, I. Selten, F.N.K. Wijnen

Het leren van de moedertaal (of -talen) is een cruciale taak voor een opgroeiend kind, die bepalend is voor kwaliteit van leven en participatie in de maatschappij. Een grote groep kinderen heeft hier echter moeite mee, onder wie veel kinderen met ...

Linguistic distance and psychosis in ethnic minorities

H.E. Jongsma, E.M.A. van der Ven, E. Velthorst, L. de Haan, B.P.F. Rutten, J. van Os

Mensen met een eerste- of tweedegeneratiemigratieachtergrond (hierna: migranten) hebben een verhoogd risico op een psychotische stoornis.¹ Hoewel deze ongelijkheid internationaal al bijna een eeuw bekend is,² is er in Nederland pas veel recenter z...

Perspectives and practices of speech therapists regarding friendships after brain injury

S.J.M. Rijnen, B. van den Broek, M. Reijbroek, B.A.A. Bus

In Nederland hebben ongeveer 650.000 mensen dagelijks te maken met de gevolgen van niet-aangeboren hersenletsel (NAH). De gevolgen van NAH kunnen fysiek, maar ook cognitief of gedragsmatig van aard zijn en zijn lang niet altijd (duidelijk) zichtba...

Clinical practice

Treatment of posttraumatic stress symptoms with EMDR in a patient with aphasia

E.P.J. Janssen, L. van Donzel

Posttraumatische stressstoornis (PTSS) komt veel voor na niet-aangeboren hersenletsel (NAH), zoals een cerebrovasculair accident (CVA) of een traumatisch hersenletsel. De prevalentie van PTSS na traumatisch hersenletsel wordt in een meta-analyse g...

Clinical practice

Leven met een cognitieve communicatiestoornis na hersenletsel

B.B., B.A.A. Bus, M. Reijbroek

proloog

De auteur van het ervaringsverhaal werd naar onze poli bij het hoogspecialistisch centrum voor hersenletsel en neuropsychiatrie verwezen nadat hij ruime tijd een ambulante revalidatiebehandeling bij het regionale revalidatiecentrum had ge...

Automated speech analysis can distinguish frontotemporal dementia from depression: a pilot study

W.A. Krudop, A.E. Voppel, J.N. de Boer, H. van Schothorst, I.E.C. Sommer, Y.A.L. Pijnenburg

Frontotemporale dementie (FTD) wordt vaak, tot bij de helft van de patiënten, aangezien voor een andere (neuro)psychiatrische stoornis.¹ Deze diagnostische verwarring en de daaruit volgende vertraging (delay) in het stellen van de correcte diagnos...

Review

Recognizing depression through computational language analysis

S. Koops, S.G. Brederoo, J.N. de Boer, A.E. Voppel, I.E.C. Sommer

Depressieve stoornissen (hierna genoemd: depressie) komen veel voor en gaan gepaard met ernstig lijden, een hoge kans op zelfdoding, hoge gezondheidszorgkosten en hoog werkverzuim.¹

Accurate en tijdige diagnose is van groot belang voor succesvoll...

Review

Psychiatric problems in people with hearing loss

A.E. Baker

Personen met een gehoorbeperking hebben een beperkte toegang tot gesproken taal. De impact van deze beperking voor het leren spreken, en als gevolg daarvan voor het leren lezen bij jonge kinderen die doof zijn geworden in hun eerste drie levensjar...

Structural stigma in mental health care for deaf and hard of hearing people: the perspectives of care users and caregivers

G.A.M. De Clerck, R.A. Willems

Doven en slechthorenden (DSH) zijn aanzienlijk kwetsbaarder in mentaal welbevinden dan de algemene populatie.¹ Ze hebben een hogere prevalentie van angst en depressie, psychotrauma, suïcidaal gedrag en middelengebruik.^2-5 Verder ervaren zij condit...

Psychiatric diagnoses and treatment of deaf and hearing-impaired patients

J. Janse, L. Doornkate

Doven en slechthorenden verwerven taal met name visueel. Gebarentaal is voor hen toegankelijk, gesproken taal niet of in beperkte mate. Daarnaast bevat gesproken taal informatie over omgangsvormen, informele regels en emotionele lading. Doven en s...

Editorial

Hypes in de psychiatrie: empathisch meegaan of rationeel weerstand bieden?

G. Jacobs

De huidige tijdgeest kenmerkt zich door modetrends op verschillende fronten. Deze trekken tijdelijk buitensporig veel aandacht, om vervolgens vaker wel dan niet weer ongemerkt in de vergetelheid te verdwijnen. Ook ons vak ontkomt niet aan zulke ‘h...

Scientific news

Het belang van een gezond leven en een groene omgeving

C.F.M. van Hooijdonk

Bewegen als preventie bij verhoogd risico op psychose

Patiënten met een klinisch verhoogd risico op een psychotische stoornis hebben een grotere kans op lichamelijke en geestelijke aandoeningen. Zij hebben mogelijk baat bij beweeginterventies. Da...

Commentary

Lithium: nog geen geschiedenis

A. Dols, R. Kupka, E. Regeer

Elders in dit tijdschrift beschrijven Hendriks en Geerling de geschiedenis van lithium bij de behandeling van stemmingsepisoden, en de kennelijke terughoudendheid bij het voorschrijven daarvan.¹ Lithium is min of meer bij toeval ontdekt als werkza...

Profiling patients with early onset psychosis in Flanders