Dit boekje is verschenen in de ‘Twee­de serie Geestelijke Volksgezondheid’, een unieke en zeer interessante reeks over levensbeschouwing, zingeving en religie. Deze bundel bevat een selectie van lezingen van twee studiedagen: één in Utrecht over de vraag of zingeving in de gezondheidszorg een kostenpost of een winstfactor is, en één in Gent over ‘hersteldenken en zinzorg’. Het samenbrengen van lezingen van twee verschillende studiedagen verklaart waarom de samenhang tussen de bijdragen niet zo duidelijk is.

Gezien de maatschappelijke ontwikkelingen is het eerste thema, zingeving als kostenpost of als winstfactor, zeer belangwekkend en uitdagend. Er is namelijk een tendens om de gezondheidszorg te beperken tot het medische, tot de behandeling van ziekten. Wat verder reikt dan dat, de aandacht voor zingeving, hoort niet thuis in de gezondheidszorg, maar in het sociaal netwerk. Daartegen wordt geargumenteerd dat werken aan levensvragen een winstpunt kan zijn omdat het bijdraagt aan kwaliteit van leven, en dus aan gezondheid en aan motivering voor behandeling.

In de eerste bijdrage verwerpt Gerrit Glas de opvatting dat medische profilering kostenbesparend is en opteert voor een waardegeoriënteerde zorg die een betere en goedkopere zorg oplevert. Welke economische modellen geschikt zijn voor het analyseren van de kosten van de geestelijke gezondheidszorg analyseert Richard Janssen. Terecht wijst Erwin van Meekeren op de paradox dat de overheid een beroep doet op de naastbetrokkenen, terwijl de geestelijke gezondheidszorg hen nog onvoldoende betrekt bij of zelfs uitsluit uit de zorg.

Daarna volgen de bijdragen over het thema ‘zinzorg en hersteldenken’. Magda Coture schetst de vernieuwing in de Vlaamse geestelijke gezondheidszorg en de plaats van herstel daarin. Op een pertinente wijze reflecteert Koen De Fruyt over zijn eigen visie op de verhouding tussen geestelijke gezondheidszorg en spiritualiteit: van een tamelijk reducerende kijk naar hoe de stoornis de spiritualiteit kan beïnvloeden, naar een meer open kijk waarin spiritualiteit ten volle het herstel kan ondersteunen. Dit wordt bevestigd in de biografische tweespraak tussen Albert Verleyen en Frank Schaffler, als respectievelijk patiënt en therapeut, over het belang van zich kunnen uiten en gehoord worden en over de rol van zinzorg in het hersteldenken.

A. Liégeois