Addiction medicine wil een bondige en praktische gids zijn voor studenten, artsen en andere gezondheidswerkers die te maken hebben met patiënten met middelengerelateerde problematiek. Auteurs hebben daarbij geen ruimte gereserveerd voor de 'gedragsverslavingen' zoals pathologisch gokken. Middelengebruik behoort tot de top vier van de belangrijkste risicofactoren die bijdragen tot de globale burden of disease. Het veroorzaakt, beïnvloedt en compliceert een groot aantal medische en psychiatrische aandoeningen en het herkennen en het aanpakken van middelengerelateerde problematiek zijn daardoor inderdaad relevant voor vrijwel elke gezondheidswerker - misschien voldoende reden voor allen om een klein referentiewerk aan te schaffen. Het eerste hoofdstuk brengt op een overzichtelijke manier globale epidemiologische informatie. In hoofdstuk twee gaan de auteurs in op de diagnostiek van middelengerelateerde problematiek en in een derde hoofdstuk presenteren zij de algemene principes van aanpak. Vervolgens behandelen zij in een zevental hoofdstukken de verschillende psychoactieve substanties met telkens concrete en praktische informatie voor de clinicus. Alcohol, sedatieve hypnotica, cannabis, opioïden en psychostimulantia krijgen behoorlijk ruimte. In een variahoofdstuk komen hallucinogenen, partydrugs, anabole steroïden, vluchtige stoffen en misbruik van vrij afgeleverde medicatie eerder beperkt aan bod, naast de voor ons wat exotischer middelen als kava, khat en betelnoot. In vijf volgende hoofdstukken worden specifieke onderwerpen behandeld zoals psychiatrische comorbiditeit, speciale populaties, bijzondere en dringende klinische situaties en ten slotte wettelijke en ethische aandachtspunten. Interessant daaruit zijn bijvoorbeeld de onderdelen over pijnbestrijding bij opioïdafhankelijkheid en het stuk over de medische complicaties van intraveneus drugsgebruik. Al met al lijkt dit boek zoals aangekondigd een bijzonder bruikbaar referentiewerk. De 'flexicover' is handig en het boek past in een vestzak of doktersjas, zodat het een ideale bondgenoot is voor liaisonwerk. Het boek is praktisch: de index maakt opzoeken makkelijk en lijkt best volledig - een tweetal maanden on the job liet weinig klinische situaties zonder een standpunt van de Oxford University Press. We vonden doorgaans een hanteerbare mix van diagnostische aandachtspunten, psychotherapeutische adviezen, concrete medicamenteuze richtlijnen en voldoende randinformatie om één en ander ook daadwerkelijk te vertalen naar reële klinische situaties. Ietwat beperkt lijkt enkel het hoofdstuk over wettelijke en ethische aandachtspunten met een (onvermijdelijke) klemtoon op gegevens uit de Angelsaksische wereld, vooral uit het Verenigd Koninkrijk, Australië en de vs. Voor verschillende van de Engelstalige diagnostische instrumenten gegeven in de bijlagen zijn er Nederlandse vertalingen beschikbaar op de website van het Tijdschrift voor Psychiatrie. Dit betreft: Standardised Mini-Mental State Examination (s-mmse), Alcohol Use Disorders Identification Test (audit) en Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol, revised (ciwa-ar).

H. Peuskens