Dit opleidingsboek voor de maatschappelijk werker maakt zijn doelstelling niet waar. Het is een mooi didactisch werk geworden voor de groep van hulpverleners die elke dag aan de slag gaat met complexe gezinnen, vaak in moeilijke omstandigheden en met beperkte middelen. Vier helder geschreven hoofdstukken beschrijven de essentie van het werkterrein van de maatschappelijk werker, enkele systeemtheorieën, het gezin als systeem en de communicatietheorie. De theorie wordt waar nodig ondersteund met talrijke verklarende figuren en klinische vignetten. Na een overgangshoofdstuk over het proces, de tijd en de hulpvraag in de hulpverlening, volgt de systeemgerichte praktijk. De auteur beschrijft in detail de te nemen stappen binnen de therapie: van aanmelding en taxatie tot de formulering van de doelstellingen, het werkplan en de bijbehorende interventies. Boeiend hierbij is hoe de auteur telkenmale de gemeenschappelijke noemer zoekt tussen het individueel, sub- en gezinssysteem, het extrafamiliare systeem en de bredere omgeving. De praktijkhoofdstukken munten uit in systematiek. Ze zijn verrijkt met vele verhelderende schema's, talrijke nuttige technieken en instrumenten. Twee belangrijke minpunten. Het boek baseert zich vooral op de 'oudere' systeemtherapeutische richtingen (met het structurele, strategische en het contextuele denken). Het gaat volledig voorbij aan de belangrijke postmoderne ontwikkelingen binnen de systeemtherapie. Gelukkig voor de auteur zijn er aanwijzingen dat een collaboratieve aanpak slechter werkt bij chaotische gezinnen, die meer gebaat zijn bij een directieve aanpak en een minder open stijl (Hampson &Beavers 1996). Verder geen woord over bijvoorbeeld multisystemische, multidimensionele of functionele gezinstherapie, terwijl dit juist empirisch ondersteunde therapieën zijn op maat van de doelgezinnen van dit boek. Ondanks de nadelen, blijft de titel overeind: het is een degelijk basiswerk voor systeemgericht werken.

G. Lemmens