De redacteuren van dit boek melden dat zij een beeld willen schetsen van alle aspecten van het gecompliceerde probleem dat verslaving bij vrouwen oplevert. Vanuit een medisch-psychiatrische hoek bezien zijn ze daar allerminst in geslaagd. Men zou toch verwachten dat er uitgebreid aandacht zou worden besteed aan de biologische kanten, aan de effecten en bijwerkingen van alcohol en drugs specifiek bij vrouwen, aan de hormonale aspecten en de problemen rond zwangerschap en bevalling. Niets van dat alles. Het boek richt zich geheel op de onderliggende psychologische mechanismen die vrouwen tot gebruik brengen en op de problemen die vrouwen hebben in hun gezin, met hun relaties, in hun werkkring en in de samenleving als geheel.

Opvallend genoeg besteedt het boek ook weinig aandacht aan het fenomeen 'verslaving' zelf. Vrouwen gaan om een scala van redenen stoffen gebruiken en moeten daarvoor behandeld worden, juist door ook weer die oorspronkelijke redenen aan te pakken. Dat er heel veel gebeurt tijdens een verslaving zien de auteurs wel, maar ze beschrijven dit voornamelijk in termen als stigma, uitstoting en vooroordelen. De neurobiologische mechanismen die een verslaving instandhouden vinden zij totaal niet interessant, meer dan enkele losse opmerkingen staan er niet over in. Alle therapievormen die op dergelijke inzichten gebaseerd zijn, ontbreken dus ook.

Een en ander wordt begrijpelijk als men de lijst doorneemt van de meer dan 35 auteurs. Dan valt op dat het voor het merendeel gaat om personen met een achtergrond in sociaal werk, aangevuld met enkele psychologen en psychotherapeuten. Medisch-psychiatrische inbreng ontbreekt simpelweg, en behalve dat die ontbreekt, ontbreekt ook de wetenschappelijke invalshoek grotendeels. De vele auteurs beschrijven de behandelwijzen die zij succesvol vinden in de behandeling van vrouwen met verslavingsproblemen, maar gegevens over de effectiviteit ervan worden niet gegeven.

Toch luidt het oordeel over het boek niet helemaal negatief. Er wordt in diverse hoofdstukken aandacht besteed aan categorieën vrouwen met verslavingsproblemen die niet dikwijls specifiek in de belangstelling staan: vrouwen van boven de zestig jaar, lesbische vrouwen, werkende vrouwen, dakloze vrouwen. En er wordt aandacht besteed aan enkele minder bekende verslavingen: behalve eetstoornissen ook koopverslaving, seksverslaving en relatieverslaving. Dat, in combinatie met de vele gevalsbeschrijvingen, maakt het boek mogelijk nog wel interessant voor therapeuten die specifiek met dergelijke groepen patiënten werken. Psychiaters zullen er over het algemeen niet veel aan hebben.

E.A. Noorlander