Dit boek is bedoeld als opleidingsgids om gezondheidswerkers te helpen om in hun praktijk (beter) aandacht te hebben voor seksualiteit. Het werd geschreven vanuit de ervaring van de auteurs dat veel gezondheidswerkers moeite hebben met dit thema. Het eerste hoofdstuk handelt over de wijze waarop concepten zoals seks, seksuele oriëntatie, gender, genderidentiteit en genderrollen in verschillende contexten worden gedefinieerd. Daarbij wordt sterk benadrukt dat deze in verschillende contexten verschillende betekenissen krijgen en dat hulpverleners daar in hun werk met cliënten rekening mee moeten houden. Het hoofdstuk eindigt met een kort overzicht van de seksuele anatomie en fysiologie die Masters en Johnson in de seksuele responscyclus beschreven. In een tweede hoofdstuk reiken de auteurs praktische handvaten aan om te (leren) praten over seksualiteit met cliënten en wordt gewezen op verschillende gevoeligheden waarmee dit gepaard gaat. Het derde hoofdstuk belicht het verband tussen gezondheid, ziekte en seksualiteit vanuit verschillende perspectieven, maar is weinig vernieuwend en in feite gedateerd. De vele casusbeschrijvingen zetten de lezer niettemin aan tot reflectie over eigen waarden en normen. Het vierde hoofdstuk focust op een aantal seksuele minderheidsgroepen (homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transseksuelen) die vaak een hulpverlener consulteren voor psychische problemen, maar niet altijd goed worden begrepen en benaderd in de spreekkamer. Het vijfde hoofdstuk dat handelt over seksualiteit gedurende de levenloop had beter eerder in het boek een plek gekregen. In het laatste hoofdstuk wordt de lezer uitgedaagd om stil te staan bij zijn of haar eigen attitudes, waarden en normen op het vlak van seksualiteit. De auteurs wijzen erop dat het belangrijk is om zich bewust te zijn van dit persoonlijk waardesysteem omdat het ons in het werken met cliënten – die vaak een heel andere achtergrond hebben – sterk parten kan spelen. Dit werk heeft mij opgescheept met een ambivalent gevoel omdat de vooropgestelde doelstellingen, namelijk een inhoudelijk handboek leveren én mensen uitdagen om over hun eigen praktijk te reflecteren, onevenwichtig behandeld worden. Als handboek voldoet het allerminst omdat de inhoud op een aantal punten echt gedateerd zijn – wat enigszins wordt gecompenseerd met verwijzingen naar andere bronnen. Maar daar waar het gaat om mensen uit te dagen om over het eigen denken, reageren en handelen rond seksualiteit in de klinische praktijk te reflecteren aan de
hand van praktische oefeningen, doeopdrachten en casusbeschrijvingen, kent dit werk geen gelijke. In die zin is het vooral een aanrader voor opleiders als inspiratiebron voor de opleiding van seksuologen en andere gezondheidswerkers die meer aandacht willen hebben voor seksualiteit in hun praktijk.

P. Enzlin