achtergrond Het ziektebeeld waarbij een patiënt meent dat een verwante is vervangen door een dubbelganger, is door de Franse psychiater Capgras in 1923 beschreven. Aanvankelijk meende Capgras dat deze waan het gevolg was van een neurologische stoornis, maar later verklaarde hij de waan met psychoanalytische termen als het gevolg van projectie op basis van ambivalente gevoelens.
doel Herkenning van het ziektebeeld en bespreking van recente bevindingen over de neurobiologische achtergrond van deze stoornis.
methoden Aan de hand van een videofragment van een 61-jarige patiënte zal het ziektebeeld worden besproken.
resultaten Recent neurobiologisch onderzoek laat zien dat gezichtsherkenning verloopt langs twee onafhankelijke routes in de hersenen. Het eerste traject verzorgt de identificatie van het gezicht en leidt tot bewuste herkenning, het tweede traject verzorgt op onbewust niveau de koppeling met de emotionele herkenning van een vertrouwd gezicht. Bij patiënten met prosopagnosie (onvermogen om gezichten te herkennen) zijn stoornissen gevonden van het eerste traject en bij het syndroom van Capgras van het tweede traject. Opvallend is dat de waan bij het syndroom van Cagras zich richt op mensen met wie de patiënt een affectieve band heeft en deze selectiviteit niet wordt gezien bij prosopagnosie waarbij ook gezichten van niet nabije verwanten door de patiënt niet herkend worden
conclusie Het syndroom van Capgras is een illustratief voorbeeld van een waan op basis van een stoornis van het emotioneel geheugen.