achtergrond Patiënten met een psychotische stoornis vertonen een breed scala aan cognitieve beperkingen. Deze cognitieve beperkingen worden beschouwd als een van de kernsymptomen van psychose. De mate en ernst waarin patiënten cognitieve afwijkingen vertonen, varieert echter sterk. Vroegontstane psychose wordt verondersteld een ernstigere vorm van de aandoening te zijn die gekenmerkt wordt door ernstige symptomen, een slechtere uitkomst en mogelijk meer cognitieve beperkingen.
doel Onderzoeken welke rol de leeftijd van ontstaan van een eerste psychose speelt bij de ernst en het patroon van de geobserveerde cognitieve beperkingen in patiënten met niet-affectieve psychose over de gehele levensspanne.
methoden Patiënten (n = 1053) en gezonde controles (n = 631) ondergingen uitgebreid neuropsychologisch en klinisch onderzoek. De associatie tussen leeftijd van eerste psychose (range: 7-86 jaar) en leeftijd-gestandaardiseerde cognitieve testscores werd getest met multipele lineaire regressieanalyses. Mediatie van deze associatie door ziekte en demografische factoren werd formeel getest met een Sobel-test.
resultaten Vroegontstane psychose was geassocieerd met slechtere prestaties op direct geheugen (b = 0,011, p = 0,002) en volgehouden aandacht (b = 0,023, p = 0,003). Geen van deze associaties bleef significant na toevoegen van demografische en ziektevariabelen. Echter de combinatie van mannelijk geslacht (z = 3,55, p < 0,001), meer negatieve symptomen (z = 1,97, p = 0,05) en hogere dosis antipsychotica (z = 2,19, p = 0,028) verklaarden de meeste variantie in direct geheugen en negatieve symptomen op volgehouden aandacht (z = 1,86, p = 0,06).
conclusie De grotere cognitieve beperkingen op direct geheugen en volgehouden aandacht in patiënten met vroegontstane psychose kunnen waarschijnlijk toegeschreven worden aan factoren die indicatief zijn voor een onderliggende kwetsbaarheid die te herleiden is tot de vroege
ontwikkeling.