achtergrond Mensen met ernstige psychische stoornissen ervaren stigmatisering als een dagelijkse bron van zorg en als een grote barrière voor maatschappelijke participatie. Van alle negatieve beelden zijn hun vermeende gevaarlijkheid, onvoorspelbaarheid en incompetentie de meest hardnekkige. Stigmatisering kan ernstige gevolgen hebben: chronische stress, lage zelfachting, demoralisering, depressiviteit, lage kwaliteit van leven, terugval en heropnamen.
doel Onderzoeken waaraan programma’s moeten voldoen om het publieke stigma van voornoemde groep effectief te kunnen bestrijden.
methoden Review van Nederlandse en Engelstalige onderzoekspublicaties over stigmabestrijding.
resultaten Meestal wordt een driedeling aangehouden in antistigmastrategieën: protest, voorlichting en contact. Proteststrategieën doen een moreel beroep op burgers om mensen met psychische beperkingen niet negatief te bejegenen. Protestinterventies brengen geen positieve attitudeverandering teweeg. In voorlichtingsstrategieën worden emotioneel beladen mythen over psychische stoornis vervangen door feiten die deze mythen ontkrachten. Voorlichtingsprogramma’s leiden wel tot acceptatie van de overgedragen kennis, maar veel minder tot een positievere attitude. In contactstrategieën worden positieve interacties tussen mensen met en zonder psychische stoornis bevorderd. Contactstrategieën brengen grotere en blijvender positieve veranderingen in vooroordelen teweeg dan voorlichtingsstrategieën en leiden tot een grotere bereidheid om hulp te bieden. Succesvolle programma’s hebben een lokaal karakter en zijn gericht op specifieke groepen in de algemene bevolking.
conclusie Effectieve antistigmaprogramma’s bestaan uit een combinatie van voorlichting en contact. Belangrijkste boodschap daarin is dat mensen niet met hun stoornis samenvallen, maar complete personen zijn. De implicaties van deze bevindingen voor een antistigmacampagne in Nederland worden uiteengezet.