achtergrond Depressie is een ernstige aandoening die bij ouderen vaak voorkomt en veelal gepaard gaat met afwijkingen van circadiane ritmen, welke in verband gebracht worden met een aangetast functioneren van de nucleus suprachiasmaticus (scn). Circadiane ritmeafwijkingen komen veelvuldig voor bij ouderen. Stimulatie van de scn middels lichttherapie (BLT) zou stemming, slaap en hormonale ritmen bij ouderen met een depressie kunnen verbeteren.
doel Onderzoeken van de rol van de biologische klok bij niet-seizoensgebonden depressieve stoornis bij ouderen en de effectiviteit van een lichttherapie.
methoden Middels case-controlstudies zijn circadiane factoren onderzocht, slaapanalyses verricht, en sociale regelmatigheid onderzocht bij ouderen met een depressieve stoornis. Middels de grootste rct met lichttherapie ooit gedaan bij ouderen zijn de effecten van een drie weken durende lichttherapie onderzocht (Clinicaltrials. gov Identifier ntc00332670 archives General Psychiatry, January 2011 issue).
resultaten Intention to treat-analyses toonden aan dat lichttherapie effectiever was dan placebo in het verlagen van depressiematen tijdens lichtbehandeling (7%; 95% ci, 4-23%; p = 0,026), en een doorijlende verbetering na afloop van de lichttherapie, drie weken na het staken gemeten (21%; 095% ci, 7-32%, p = 0,001). Verder leidde lichttherapie ten opzichte van placebo tot een vroegere opstatijd (7%, P < 0,001), versterkte slaapefficiëntie (2%, p = 0,01) en ook de ‘nachtelijke’ melatoninestijging nam toe met 81% (p = 0,03). Drie weken na afloop van de lichtbehandeling was de opstatijd nog steeds vervroegd met 3% (p = 0,001) en was de 24-uurs urinecortisol 37% verlaagd (P < 0,003). De avondspeekselcortisolspiegels waren met 34% afgenomen, terwijl deze met 7% was toegenomen in de placeboconditie (verschil p = 0,02).
conclusie Bij ouderen met een depressieve stoornis leidde lichttherapie tot een verbetering van de stemming, een verbetering van de slaapefficiëntie en versterkte de upslope melatonine gradient. Lichttherapie gaf een voortschrijdende verbetering van de depressie en verlaagde de cortisol hyperexcretie, drie weken na afloop van de lichttherapie.