achtergrond In onderzoek naar de effectiviteit van antipsychotische behandeling wordt vooral  gewerkt met hooggeselecteerde patiëntenpopulaties en meetinstrumenten die de ernst van de symptomen meten, zoals de Positive and Negative Symptom Scale (panss), waarbij factoren als ervaren bijwerkingen en het algeheel functioneren niet worden meegenomen. Grootschalige  onderzoeken zoals de catie-studie werden gedaan met real world-patiënten en het gebruik van time to all-cause discontinuation (ttd) als uitkomstmaat om de klinische realiteit meer te benaderen.Deze studie toonde aan dat 74% van de 1432 patiënten met het voor hen voor het onderzoek nieuw opgestarte antipsychoticum staakte binnen 18 studiemaanden met een hoge switch-rate. Vanuit onze praktijk herkenden we dit niet.
doel Een oordeel vormen over de waardevan het gebruik van ttd als uitkomstmaat.
methoden Uit een groep van 268 patiënten die in de periode 2000-2001 in behandeling waren bij de divisie Langdurige Zorg van Yulius te Dordrecht werd bij 50 aselect gekozen patiënten met de diagnose schizofrenie of schizoaffectieve stoornis retrospectief de frequentie van switchen van antipsychotica vastgesteld over de periode tot maart 2010, in combinatie met literatuuronderzoek.
resultaten Vastgesteld werd dat 27 patiënten geen medicatieswitch maakten tijdens de onderzoeksperiode en 13 patiënten dit eenmaal deden. De overigen maakten maximaal zeven  switches.
In de literatuur wordt de betekenis van ttd als uitkomstmaat gerelativeerd. ttd lijkt vooral een index van de uitkomst van een samengesteld beslissingsproces. Er zijn veel factoren denkbaar bij patiënt en behandelaar die relevant kunnen zijn voor de ttd. Zo zou onvrede over eerder gebruikte psychofarmaca motivering kunnen zijn om deel te nemen aan een trial met navenant grotere kans om ontevreden te zijn over het nieuwe neurolepticum en snel te switchen.
conclusie De ttd zoals onderzocht bij in de populatie van de catie-trial ligt veel hoger dan bij onze populatie. De stelling dat ttd als uitkomstmaat het dichtst bij de klinische realiteit staat, verdient relativering.