Er zijn een complexe samenhang en interactie tussen slaap en slaapproblemen enerzijds en psychiatrische stoornissen anderzijds. Stemmingsstoornissen, angststoornissen, aandachtstekortstoornis, autismespectrumstoornissen, schizofrenie, posttraumatische stressstoornis en middelenmisbruik vormen maar een greep uit de psychiatrische diagnoses waarbij vaak een zeer specifiek afwijkend slaappatroon wordt gerapporteerd. Ernstige slaapklachten kunnen een psychiatrische stoornis uitlokken en wijzigingen in het slaappatroon kunnen een prodroom zijn van een dreigende terugval. Verder heeft psychofarmacologische behandeling van psychiatrische stoornissen invloed op slaap-waakmechanismen met soms een negatieve impact op de slaap. Hoog tijd dus om aan dit onderwerp meer tijd te besteden.Sleep and mental illness beoogt een méér dan grondig overzicht te geven over de stand van zaken en recente ontwikkelingen op wetenschappelijk gebied in dit bidirectioneel domein, waarbij steeds zoveel mogelijk zowel de slaap als de psychiatrische aandoening wordt behandeld. Het boek is opgedeeld in 3 secties. Sectie 1 richt zich vooral op basale wetenschap. De fundamentele wetenschappelijke kennis over slaapprocessen én over psychiatrische stoornissen komt hier aan bod. De lezer wordt ondergedompeld in neurofarmacologie, genetica, neurochemie, neurofysiologie, diermodellen en dit telkens over enerzijds slaap en onderliggende mechanismen ervan, anderzijds over psychiatrische stoornissen. Mooi is dat er geprobeerd wordt op diverse niveaus een link te leggen tussen beide. In sectie 2 wordt aandacht geschonken aan
het gebied van de neuro-endocrinologie. Onderwerpen zoals slaap en hormoonsecretie, slaap en eetpatroon, slaap tijdens de reproductieve cyclus bij de vrouw, melatonine en psychiatrische stoornissen worden hier uitgediept. In deel 3 zullen niet enkel slaapspecialisten, maar ook klinisch werkende psychiaters veel hun gading vinden. Pareltjes hieruit zijn insomnia als risicofactor voor het ontstaan van psychiatrische stoornissen, samenhang tussen depressie en slaap, slaap op latere leeftijd, effecten van antidepressiva op de slaap, en slaap bij diverse psychiatrische stoornissen. Het boek geeft een overzicht over de multidimensionele link tussen slaap en psychiatrische stoornissen. De behandelde onderwerpen worden steeds zeer grondig benaderd, van fundamentele kennis tot klinische implicaties. Het vereist een grote interesse voor het onderwerp en enig doorzettingsvermogen om het in zijn totaliteit te lezen. Door de opsplitsing in de drie secties – basale wetenschap, neuro-enocrinologie, klinische wetenschap – dient de lezer dit alles echter niet noodzakelijk van begin tot eind te consumeren. Het boek dient eerder beschouwd te worden als standaardwerk. Als naslagwerk is het een aanwinst, zowel voor de basiswetenschapper in dit domein, als voor de clinicus die zich eerder inzet voor een gerichte behandeling van psychiatrische patiënten met slaapproblemen.

L. Gabriëls