achtergrond Schizofrenie wordt vanouds beschouwd als de hoeksteen van de psychiatrische diagnostiek. Toch wordt het concept ook al sinds jaar en dag bekritiseerd. In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw werd schizofrenie een 'mythe' genoemd. Tegenwoordig is de kritiek ontdaan van de antipsychiatrische retoriek van weleer, maar de kritiek zelf is er niet minder om. In de aanloopfase naar de dsm-v wordt zelfs in kringen van de gezaghebbende American Psychiatric Association gesproken van de noodzaak om schizofrenie te 'deconstrueren' (Blom 2007). Wat is er mis met het concept? Het gaat inmiddels honderd jaar mee en het lijkt al die tijd goede diensten te hebben bewezen voor diagnostische, therapeutische en wetenschappelijke doeleinden. Waarom dan toch de terugkerende roep om het af te schaffen?
doel Inzicht bieden in de historische ontwikkeling van het biomedische schizofrenieconcept en in de voor- en nadelen van verder gebruik van dit concept anno 2010.
methoden Historisch en conceptueel onderzoek.
resultaten Schizofrenie is geen valide nosologisch concept (Blom 2004). Het ontleent zijn samenhang niet aan wetenschappelijk gefundeerde inzichten, maar aan de principes van de 19e-eeuwse degeneratieleer. Dit inzicht heeft belangrijke gevolgen voor het empirisch wetenschappelijk onderzoek naar de neuropathologische en neuropsychologische determinanten van psychotische beelden. Voor de klinische praktijk heeft dit vooralsnog minder gevolgen, zeker zolang zich geen nieuw concept heeft aangediend.
conclusie Het biomedische schizofrenieconcept is niet valide. Met name het empirisch wetenschappelijk onderzoek is gebaat bij afschaffing van het concept.