achtergrond Sinds vele jaren is regulier chromosomenonderzoek bij patiënten met multipele congenitale afwijkingen (mca) en/of een ontwikkelingsachterstand (mentale retardatie, mr) een belangrijk onderdeel van het diagnostisch traject. Een nadeel is echter de relatief lage resolutie. Daarom is het array-onderzoek ontwikkeld dat in één enkel experiment, met een veel hogere resolutie, het hele genoom in kaart brengt. Met deze techniek worden simultaan zeer veel punten op het humane genoom geanalyseerd op het voorkomen van duplicaties en deleties. Inmiddels zijn array's beschikbaar met wel twee miljoen meetpunten. Door deze hoge resolutie kan met één onderzoek bij veel meer mca/mr-patiënten dan voorheen (15 tot 20% tegen voorheen 5%) een afwijking worden gevonden in het genoom die ten grondslag ligt aan de problematiek.
doel Het geven van een overzicht van de moleculair genetische technieken en de toepassing ervan bij de diagnostiek van neuropsychiatrische aandoeningen.
methoden Presentatie van een aantal illustratieve ziektebeelden.
resultaten Chromosoomafwijkingen gaan in de regel niet alleen met ontwikkelingsproblemen maar ook vaak met gedragsstoornissen gepaard. Van de al wat langer bekende microdeletiesyndromen zoals het digeorge/vcf-syndroom (22q11.2 deletie) en het smith-magenissyndroom (17p11.2 deletie) is dit algemeen bekend. Met de recente onderzoeksmogelijkheden worden in toenemende mate 'nieuwe' deletie- of duplicatiesyndromen vastgesteld die mogelijk gerelateerd zijn aan psychiatrische problematiek. Voorbeelden zijn 15q13.3-deleties en 16p11.2-deleties die in case-controlstudies in hogere mate worden gevonden in patiëntcohorten met autisme of schizofrenie. Een complicerende factor hierbij is echter dat dergelijke deleties/duplicaties soms de novo zijn, maar soms ook teruggevonden worden bij een 'normale' ouder en zelfs bij andere familieleden. conclusie Kennis van moleculaire genetica heeft geleid tot veelbelovende resultaten die wellicht bijdragen aan een nadere onderbouwing van de genotype-fenotyperelatie. Het is dan ook een uitdaging om deze nieuwe technieken ook toe te passen bij de diagnostiek van psychiatrische aandoeningen.