achtergrond Ten aanzien van de beïnvloedbaarheid van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen (> 60 jaar) leeft vooralsnog een klinisch pessimisme, zoals dat in de jaren tachtig van de vorige eeuw voor jongere volwassenen gold. Inmiddels is er veel evidentie voor de werkzaamheid van psychotherapie voor de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij volwassenen. Empirische gegevens over ouderen ontbreken op dit gebied.
doel Het leveren van een bijdrage aan betere indicatiestelling en behandeling voor persoonlijkheidsproblematiek bij ouderen.
methoden Delphi-onderzoek onder 35 Nederlandse en Belgische experts op het gebied van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen. Deze studie bestaat uit vier rondes, waarbij de derde en vierde ronde gericht waren op het bereiken van consensus over leeftijdsspecifieke aspecten van indicatiestelling en behandeling.
resultaten Er blijkt voldoende draagvlak voor leeftijdsspecifieke thema's wat betreft indicatiestelling en behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen. Zo is instemming bereikt over het onderscheiden van diverse interventieniveaus alsmede ten aanzien van specifieke indicatiecriteria voor verschillende psychologische behandelingniveaus en farmacotherapie. Leeftijdsspecifieke behandelthema's zijn onder meer: somatische comorbiditeit, omkerend levensperspectief, intergenerationele banden, cohortgebonden en socioculturele opvattingen evenals coping met levensfasegebonden verlieservaringen.
conclusie Er zijn diverse leeftijdsspecifieke aspecten in de indicatiestelling en de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen. Vervolgonderzoek naar de aanpassing van bestaande psychologische behandelvormen en farmacotherapie voor deze doelgroep is wenselijk. In tweede instantie kan gedacht worden aan effectiviteitstudies.