achtergrond Uit onderzoek is bekend dat onvervulde zorgbehoeften bij patiënten met ernstige psychiatrische stoornissen, waaronder depressie, een negatieve invloed kunnen hebben op het herstel.
doel Het doel van het onderzoek was inzicht te krijgen in de zorgbehoefte van oudere patiënten met de diagnose ernstige depressie in verschillende fasen van hun (ambulante) behandeling.
methoden Crosssectioneel onderzoek bij een steekproef van 99 ouderen (58-92 jaar) in behandeling bij zes centra voor ambulante ggz voor ouderen in Nederland. Zorgbehoefte en ernst van depressie vormden de primaire onderzoeksvariabelen. Dataverzameling vond plaats met de Nederlandse versies van de Camberwell Assessment of Needs for Elderly (cane-nl) en de Montgomery Asberg Depression Rating Scale (madrs).
resultaten Onvervulde zorgbehoefte van ouderen bleek sterk positief te correleren met de ernst van depressie. De meeste onvervulde zorgbehoeften werden gerapporteerd voor de items 'psychische nood', 'dagactiviteiten' en 'intieme relaties'. Het grootste deel van de variantie in depressie-ernstscores bleek te kunnen worden verklaard door onvervulde zorgbehoefte in het psychologische zorgbehoeftendomein van de cane ( bestaande uit de items 'psychische nood', 'psychotische symptomen', 'geheugen', 'gedrag', 'alcoholgebruik' en '(onbedoeld) gevaar voor zichzelf'. Het item 'psychische nood' scoorde het hoogst wat betreft de invloed op depressie-ernstscores. Onvervulde fysieke en sociale zorgbehoefte, evenals zorgbehoeften voorvloeiend uit omgevingsfactoren (waaronder: woonruimte, voeding en huishouding) bleken niet significant bij te dragen aan variantie in depressie-ernstscores.
conclusie De voorkeurbehandeling voor ouderen met een depressieve stoornis bestaat momenteel, conform de landelijke richtlijn Depressie, uit medicatieverstrekking en psychotherapie. De bekende combinatie van 'pillen' en 'praten' zou naar ons oordeel moeten worden aangevuld met 'management van zorgbehoefte'. De effectiviteit van de behandeling zou kunnen worden verhoogd door systematisch aandacht te schenken aan (onvervulde) zorgbehoeften, in het bijzonder binnen het psychologische zorgbehoeftedomein. Het lenigen van zorgbehoeften binnen de andere cane-domeinen (lichamelijk, sociaal en omgeving) zou kunnen bijdragen aan verbetering van het sociaal functioneren en de kwaliteit van leven van de patiënt.