achtergrond Bij dreigende vroeggeboorte worden naast weeënremmers corticosteroïden ter bevordering van foetale longrijping gebruikt. Bij gebruik van corticosteroïden kunnen psychiatrische bijwerkingen optreden. Zwangeren zijn in het algemeen jong en gezond. Het risico op psychiatrische bijwerkingen is daarom wellicht klein, maar het vóórkomen daarvan is niet uitgesloten.
doel Beschrijving van psychiatrische bijwerkingen van de behandeling van dreigende vroeggeboorte met aandacht voor epidemiologie en behandeling.
methoden Illustratie van het onderwerp door middel van een casusbeschrijving. Literatuuronderzoek naar psychiatrische bijwerkingen van corticosteroïden bij zwangeren in het bijzonder tijdens de behandeling van dreigende vroeggeboorte.
resultaten Casus: Een 30-jarige zwangere met een blanco psychiatrische voorgeschiedenis werd bij een zwangerschapsduur van 33 weken behandeld wegens dreigende vroeggeboorte. Naast nifedipine oraal als tocolyticum kreeg patiënte op twee opeenvolgende dagen 12 mg betamethason intramusculair toegediend. Binnen enkele dagen ontwikkelde zij een psychotisch toestandsbeeld. Vanuit psychotische belevingen poogde ze om zelf de vliezen te breken. Differentiaaldiagnostisch werd een delier overwogen. Opname op een paaz en behandeling met haloperidol bleken noodzakelijk. De psychose herstelde in drie weken nog tijdens de zwangerschap restloos. Zes weken na het begin van de psychose beviel ze van een gezonde dochter. Post partum staakte patiënte de haloperidol. Er deden zich geen psychiatrische problemen meer voor. Literatuur: Somatische bijwerkingen van corticosteroïden zijn goed gedocumenteerd. Neuropsychiatrische bijwerkingen krijgen veel minder aandacht. Deze zijn onvoorspelbaar, vaak ernstig en kunnen alle categorieën van psychopathologie betreffen, zoals stemmingslabiliteit, agitatie, cognitieve stoornissen, manieën en psychotische symptomen. Literatuur over de incidentie van neuropsychiatrische bijwerkingen van corticosteroïden tijdens zwangerschap werd niet gevonden.
conclusie Neuropsychiatrische bijwerkingen ten gevolge van corticosteroïden tijdens de zwangerschap kunnen ernstig verlopen. Gezien de incidentie van dreigende vroeggeboorte zal dit waarschijnlijk met enige regelmaat voorkomen. Opvallend is dat in de literatuur hierover niets bekend is.