achtergrond Dove en ernstig slechthorende mensen vormen een kleine, maar zeer heterogene minderheid in een overwegend horende wereld. Onderzoek heeft aangetoond dat er sprake is van een hogere prevalentie van psychische problemen en psychiatrische stoornissen dan in de horende bevolking. Risicofactoren zijn: bijkomende neurologische en andere lichamelijke aandoeningen, bijkomende cognitieve beperkingen, naast chronische, progressieve dan wel plotselinge communicatieve deprivatie en sociale isolatie, traumatische levensgebeurtenissen in het algemeen en gezins- en/of relationele spanningen. Tegelijkertijd is uit onderzoek gebleken dat er sprake is van onderconsumptie van geestelijke gezondheidszorg (ggz). Een van de oorzaken daarvan is het niet (tijdig) herkennen van psychische problemen door communicatieve problemen tussen het dove individu en de horende omgeving (ouders, leraren, verzorgers en hulpverleners). Een andere oorzaak is de beperkte beschikbaarheid en toegankelijkheid van gespecialiseerde ggz-voorzieningen waar voldoende kennis van medischaudiologische aspecten, ontwikkelingspsychologische, culturele aspecten van auditieve beperkingen, en taalkundig communicatieve deskundigheid voorhanden is om met doven, slechthorenden en doofblinden te kunnen communiceren.
doel Het verschaffen van informatie over typische kenmerken van onderzoek, diagnostiek en behandeling van psychiatrische problemen bij doven en slechthorenden die relevant is voor de dagelijkse praktijk van psychiaters.
methoden Aan de hand van onderzoeksresultaten, organisatorische en klinische ervaring worden factoren onderscheiden die onderzoek, diagnostiek en behandeling compliceren. Daarbij wordt speciaal ingegaan op complicerende factoren in de kinder- en jeugdpsychiatrie (T. van Gent), in de volwassenenpsychiatrie (I. Sleeboom- van Raaij en J. van Osta) en culturele aspecten waarmee rekening moet worden gehouden bij onderzoek, diagnostiek en behandeling van doven en slechthorenden (J. Wilterdink).
resultaten Kennis van en inzicht in de meest belangrijke factoren die onderzoek, diagnostiek en behandeling van doven en ernstig slechthorenden compliceren, onderbouwen de noodzaak van gespecialiseerde ggz-voorzieningen voor de doelgroep.
conclusie Gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg voor ernstig auditief beperkte mensen en hun gezinnen heeft een belangrijke positie in de zorgketen voor de doelgroep.