achtergrond Depressie en (in mindere mate) angst worden geassocieerd met hyperactiviteit van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras (hpa-as), die mogelijk enkele van de somatische gevolgen verklaart. De resultaten zijn echter inconsistent.
doel Ons doel was de associatie tussen angst en depressieve stoornissen met verschillende cortisolindicatoren te onderzoeken in een groot cohortonderzoek.
methoden Data waren afkomstig van 1843 respondenten van de Nederlandse Studie naar Depressie en Angst (nesda). Vier groepen werden vergeleken: 308 controlepersonen zonder psychiatrische aandoeningen, 255 personen met een angststoornis (zonder major depressive disorder (mdd) in het verleden), 450 personen met een mdd-diagnose (zonder angst in het verleden), en 830 personen met zowel een angststoornis als mdd, gediagnosticeerd door middel van het Composite International Diagnostic Interview (cidi). Cortisolwaarden werden gemeten in zeven speekselmonsters, inclusief een cortisolochtendcurve, twee avondwaarden en een (0,5 mg) dexamethasonsuppressietest. Analyses zijn gecorrigeerd voor sociodemografische factoren, lichamelijke gezondheid en tijdstip van ontwaken.
resultaten Personen met mdd en personen met comorbide stoornissen lieten een significant hogere ochtendcurve zien vergeleken met controlepersonen (effectgroottes (Cohen's d) 0,18-0,29), met de hoogste waarden voor de comorbide groep. De comorbide groep had tevens een significant hogere avondwaarde om 22.00 uur (d = 0,15) vergeleken met controlepersonen. Angststoornis alleen was niet significant geassocieerd met cortisol. Postdexamethasoncortisolwaarden verschilden niet tussen de groepen. Het gebruik van psychofarmaca was over het algemeen geassocieerd met lagere cortisolwaarden en minder cortisolsuppressie na dexamethasoninname, maar correctie voor het gebruik van psychofarmaca leverde geen essentiële veranderingen op in de associatie tussen psychopathologie en cortisolwaarden.
conclusie Dit grote cohortonderzoek laat een significant hogere cortisolochtendcurve zien voor personen met depressie, vooral voor hen met een comorbide angststoornis, hetgeen suggereert dat er een bescheiden hyperactiviteit van de hpa-as is onder depressieven.