achtergrondSomatisatie, het ervaren van onverklaarde lichamelijke klachten en de neiging tot het zoeken van behandeling daarvoor, is een belangrijk thema in de huisartsgeneeskunde. Hoewel huisartsen een belangrijke rol spelen in het voorkómen van overbodige medische ingrepen, worden dergelijke ingrepen toch vaak uitgevoerd bij onverklaarde lichamelijke klachten; mogelijk doordat huisartsen somatisatie onvoldoende herkennen. Een vragenlijst die hierbij nuttig zou kunnen zijn is de Patient Health Questionnaire- 15 (phq-15). Dit is een 15-itemlijst die ontwikkeld is voor het herkennen van somatisatie.

doelDe validiteit vaststellen van de phq-15 voor het screenen op somatisatie in groepen met een hoog risico op somatisatie in de huisartspraktijk.

methodeDeze studie werd uitgevoerd in 15 praktijken rondom Nijmegen en Amsterdam. Er werden 3 hoogrisicogroepen vastgesteld: patiënten met psychische klachten, patiënten met een hoge zorgconsumptie en patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. De phq-15 werd toegestuurd. Vervolgens werd de Structured Clinical Interview for dsm-iv Axis I Disorders (scid-i) telefonisch afgenomen om vast te stellen of er sprake was van een ongedifferentieerde somatoforme stoornis volgens de dsm-iv.

resultatenVoor de phq-15 vonden wij een sensitiviteit van 0,81 en specificiteit van 0,70. De negatief voorspellende waarde is 0,97 en de positief voorspellende waarde 0,20. Het oordeel van de huisarts dat er sprake was van een onverklaarde klacht kwam in 32% van de gevallen overeen met een positieve scid-uitslag voor een somatoforme stoornis.

conclusieDe phq-15 is niet geschikt voor het screenen op somatisatie. De vragenlijst is een overinclusief meetinstrument voor somatoforme stoornissen. Het oordeel van de huisarts dat de patiënt onverklaarde lichamelijke klachten heeft, blijkt een betere voorspeller voor het bestaan van een somatoforme stoornis.