Mentaliseren is het proces van onszelf en anderen begrijpen in termen van intentionele mentale toestanden (bijvoorbeeld verlangens, gevoelens, gedachten, meningen, bedoelingen, wensen). In aanwezigheid van anderen mentaliseren we zowel interactioneel als emotioneel. Het is belangrijk om te kunnen blijven mentaliseren in relaties, ook als we emotioneel worden. Patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis verliezen sneller hun capaciteit om te mentaliseren bij een verhoogde arousal, als hun gehechtheidssysteem geactiveerd is. Zij vallen dan terug op meer primitieve manieren van de werkelijkheid beleven (bijv. psychische equivalentiemodus of 'alsof'-modus). Dit kan tot allerlei klachten en (interpersoonlijke) problemen leiden.

De focus van mentalization-based therapy (mbt) is het vergroten van het mentaliserend vermogen, met als doel een betere regulatie van emoties, en verbetering van het interpersoonlijke en sociale functioneren. Deze behandeling is nu volledig in een handleiding beschreven en vastgelegd, en inmiddels ook in verschillende landen onderzocht (Bales e.a. 2007; Bateman & Fonagy 2004, 2006, 2007).

In deze bijdrage worden de meest recente ontwikkelingen en onderbouwing van mbt, als een van de steeds meer in de belangstelling staande behandelingsmogelijkheden van borderlinepersoonlijkheidsstoornis, besproken.