achtergrond In een eerder artikel in het Tijdschrift voor Psychiatrie (Berger e.a. 2002) toonden wij aan dat de cognitieve stijlkenmerken 'zwakke centrale coherentie' en 'gebrekkige mentale schakelvaardigheid' weliswaar vaak voorkomen bij autismespectrumstoornissen, maar bij toetsing niet universeel blijken te zijn voor deze patiëntengroep; en dat dit mogelijk consequenties heeft voor het verloop van een behandeling.
doel In een vervolgonderzoek werd bij 44 normaal intelligente adolescenten met autismespectrumstoornissen tijdens een residentiële behandeling onderzocht of de cognitieve stijlkenmerken kunnen voorspellen of er verbetering van de sociale vaardigheden optreedt na 3 jaar behandeling.
methode Op basis van factorscores op een uitgebreide neuropsychologische testbatterij werden subgroepen samengesteld van zwakke versus sterke centrale coherentie en mentale schakelvaardigheid. Vervolgens werd met variantieanalyses onderzocht of de subgroepen voorspellend waren voor veranderingen op drie aspecten van sociaal functioneren: autistische symptomatologie, sociale intelligentie en sociale competentie.
resultaten Er bleek sprake van een kleine, maar significante vooruitgang op alle gemeten sociale domeinen. Er waren echter duidelijke individuele verschillen in de mate van vooruitgang. Mentale schakelvaardigheid bleek voorspellend te zijn voor een klinisch merkbare vooruitgang op sociale competentie.
conclusie Het gevonden verband tussen mentale schakelvaardigheid en sociale competentie pleit voor een differentieel behandelaanbod dat rekening houdt met verschillen in cognitieve stijl.