In Nederland en elders in Europa is sprake van een forse toename van dwangopnames en -behandelingen. Deze toename heeft te maken met veranderde wetgeving, veranderende maatschappelijke opvattingen, maar wellicht ook met toenemende belangstelling voor de effectiviteit (dan wel ineffectiviteit) van dwangmaatregelen in de psychiatrie. Er zijn binnen Europa grote verschillen tussen landen. Een heet hangijzer daarbij is bijvoorbeeld de eventuele dwangbehandeling van patiënten met een primaire verslaving.
In de afgelopen jaren heeft een commissie van de Gezondheidsraad zich op verzoek van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gebogen over de problematiek van Nederlandse psychiatrische patiënten in acute nood, die géén of incidenteel contact hebben met de hulpverlening in de ggz (Gezondheidsraad 2004). Het rapport beschreef welke oorzaken medeverantwoordelijk zijn voor het ontstaan van een nieuwe groep patiënten met psychiatrische problematiek, in combinatie met comorbiditeit. De media, de maatschappij, de politie en de individuele burger vinden dat de psychiatrie deze groep beter moet begeleiden dan tot op heden is gebeurd.
In deze discussiegroep zullen ethische, pragmatische en wetenschappelijke argumenten worden gepresenteerd, die stelling nemen vóór of juist tegen de dwangopname en -behandeling in de psychiatrie. In de discussie staan de wenselijkheid en (on)mogelijkheden van deze nieuwe trend in ons vak centraal.