In de jaren zeventig van de vorige eeuw formuleerde de Amerikaanse ergotherapeute Ayres een theorie over het functioneren van de hersenen waarbij de rol van sensorische integratieprocessen sterk werd benadrukt. Vanuit deze theorie wordt gesteld dat een sensorische integratiestoornis op hersenniveau ontstaat en kan leiden tot problemen in de beweging, emoties, aandacht of adaptieve reacties. In feite is de sensorische integratiestoornis (Sensory Processing Disorder) een overkoepelende term voor een veelheid van disfuncties op verschillende ontwikkelingsgebieden. Vergelijkbare termen zijn Developmental Coordination Disorder (dcd), dyspraxie en Clumsy Child Syndrome. Uit de pas. Omgaan met sensorische integratiestoornis bij kinderen van Kranowitz, is volledig gebaseerd op de theorie van Ayres. Van dit populair-wetenschappelijke boek, bedoeld voor een breed publiek, verscheen de eerste druk in 1998. Uit de pas is inhoudelijk opgebouwd uit twee delen. In het eerste deel ('Sensorische integratiestoornis herkennen') wordt in zeven hoofdstukken nader ingegaan op oorzaken, ontwikkeling en symptomen van sensorische integratiestoornissen. Ter illustratie van de diverse beelden wordt veel gebruikgemaakt van casuïstische beschrijvingen. De bijgevoegde vragenlijsten en observatieschema's maken dat dit boek tevens kan dienen als werkboek. Deel twee ('Omgaan met sensorische integratiestoornis') is vooral gericht op diagnose en behandeling. In dit deel worden veel praktische tips besproken ter bevordering van optimale sensorische integratie bij kinderen in zowel de thuissituatie als op school. De laatste twee hoofdstukken uit dit deel ('Omgaan met de emoties van je kind' en 'Bekijk je kind eens op een andere manier') detoneren thematisch een beetje. Het gaat in deze laatste hoofdstukken over de emotionele ontwikkeling van het kind zonder dat het verband met sensorische integratiestoornissen duidelijk wordt gemaakt. Ten slotte is aan het eind van het boek een lijst opgenomen met adressen en websites voor meer materiaal en verdere ondersteuning. Het boek zit qua vorm en structuur knap in elkaar. Het leest makkelijk en oogt overzichtelijk. Toch vind ik het geen goed boek. Er is kritiek te leveren op de wijze waarop sensorische integratie( stoornis) in dit boek geponeerd wordt, alsof vanuit dit kader alle probleemgedragingen bij kinderen herkend en behandeld kunnen worden. De vanzelfsprekendheid ten aanzien van de validiteit van sensorische integratiestoornis als specifiek ziekteconcept, staat in schril contrast met het gebrek aan empirische evidentie hiervoor. Hetzelfde geldt voor de beschreven interventies, die steeds op anekdotisch casuïstisch niveau blijven steken. Kort samengevat: Uit de pas leest meer als een soort geloofspamflet dan als een gefundeerd boek over sensorische integratie. Niet aan te raden voor de meer wetenschappelijk geïnteresseerde lezer.

M. Wiznitzer