Vijf jaar geleden werd op deze plaats het boek Essential Psychopharmacology (2de druk) van Stahl gerecenseerd (Hoogendijk 2000; Stahl 2000). Het voorliggende boek betreft een daarop gebaseerde gids voor behandelaars, in het bijzonder degenen die psychofarmaca voorschrijven. Het boek bestaat dus uit een geüpdate alfabetische lijst van psychofarmaca met bijbehorende tips voor het gebruik en het voorschrijven ervan. Door zijn eerdere werken en zijn achtergrond als zowel preklinisch als klinisch onderzoeker is Stahl in staat een boek te schrijven dat didactisch zeer toegankelijk is. Ook dit keer ontbreken de illustraties met stripachtige figuren niet. Dit keer beelden deze stripachtige figuren niet alleen uit hoe de verschillende farmaca aangrijpen op receptoren, second messengers en dna-expressie, maar ook hoe zij het best kunnen worden aangewend. Zo wordt van ieder middel in één tot tien pagina's uiteengezet: de indicatie, het werkingsmechanisme, de duur tot werkzaamheid, wat te doen als het middel aanslaat, wat indien niet, en welke augmentatiestrategie te volgen bij gedeeltelijke respons. Verder wordt besproken wat gecontroleerd moet worden, wat de bijwerkingen zijn en wat daartegen te doen. De bijwerkingen worden onderverdeeld in hinderlijke en dodelijke of gevaarlijke bijwerkingen. Tevens wordt apart genoemd of er sprake is van gewichtstoename of sedatie. Daarnaast wordt aandacht besteed aan dosering en methode van inname, afhankelijkheid, afbouwen en andere doseringstips. Hierbij horen ook de farmacokinetiek, interacties en waarschuwingen of voorzorgen. Daarna worden de contra-indicaties en het gebruik bij zwangerschap en borstvoeding besproken. Tot slot wordt voor elk middel een plaatsbepaling gegeven en aanbevolen literatuur. Waar doet dit alles ons aan denken? Het Farmacotherapeutisch Kompas van het Nederlandse College voor Zorgverzekeringen. Voor wie is dit boek geschikt? Voor hen die enthousiast waren over het eerder besproken Essential Psychopharmacology en die het Farmacotherapeutisch Kompas te onoverzichtelijk en defensief vinden. Echter, het grote voordeel van het Farmacotherapeutisch Kompas is dat het jaarlijks geüpdatet wordt en gratis tot ons komt. Hoe praktisch en overzichtelijk Essential Psychopharmacology: the Prescriber's Guide ook is, volgend jaar zullen we veel gegevens toch even moeten checken bij het Farmacotherapeutisch Kompas 2006, voordat we het uitgeschreven recept aan de patiënt overhandigen.

W.J.G. Hoogendijk