In Beyond depression neemt Dowrick, professor Primary Medical Care aan de universiteit van Liverpool, het medisch depressiemodel onder de loep en stelt een alternatief theoretisch kader voor van waaruit klachten die tegenwoordig in de westerse wereld als depressie worden bestempeld, kunnen worden benaderd. Hij doorloopt helder en kritisch een extensieve wetenschappelijke literatuur op zoek naar de wetenschappelijke onderbouwing voor het medische depressiemodel en concludeert dat het een twijfelachtige validiteit en bruikbaarheid heeft. Het concept wordt gedragen door andere krachten: de industrie, de academische en medische wereld, en de westerse cultuur die negatieve emotionele ervaringen als aberrant wenst te beschouwen. Vervolgens komt hij via een synthese van culturele en linguïstische begrippen, filosofische, historische, religieuze en literaire werken tot een alternatief theoretisch kader. Het coherente, geëngageerde, reflectieve en narratieve zelf vormen de hoofdcomponenten van een zingevend verklaringsmodel voor individuen met een persoonlijk probleem, eerder dan met een medische aandoening. De hulpverlener luistert en gaat op zoek naar het achterliggende verhaal van waaruit verandering mogelijk wordt, in plaats van antidepressiva voor te schrijven als antwoord op bepaalde symptomen. Volgens het esemed-onderzoek (European Study on Epidemiology of Mental Disorders, Alonso e.a. 2004) worden enerzijds vaak psychofarmaca voorgeschreven voor depressieve klachten, en is er anderzijds sprake van onderbehandeling van diegenen die ernstig depressief zijn. Dowrick pleit niet voor een totaal verlaten van de gangbare diagnostiek en behandeling van affectieve stoornissen. Hij nodigt uit tot reflectie over de attitudes en waarden die het gebeuren in de spreekkamer sturen.

S. Wyckaert