Met de vernieuwde uitgave van het deel over psychopathologie uit de serie Kinder- en jeugdpsychiatrie (zie voor de overige delen Verheij & Verhulst 1996; Verhulst & Verheij 2000) is de Nederlandstalige overdracht van kennis op dit vakgebied weer up-to-date. Volgens een vast stramien (prevalentie, ontwikkelingsaspecten, etiologie, differentiële diagnose/comorbiditeit, beloop en prognose) worden de diverse syndromen conform de dsm-ivindeling beschreven. Hierop worden enkele uitzonderingen gemaakt. Er is een mooi hoofdstuk toegevoegd over psychopathologie bij jonge kinderen, dat een weerspiegeling is van de ontwikkeling van de infantpsychiatrie van de afgelopen jaren. Daarnaast bevat het boek een aantal hoofdstukken die zich concentreren op de specifieke samenhang tussen kinder- en jeugdpsychiatrische problematiek en bijvoorbeeld sensorische handicaps, lichamelijke aandoeningen, leerstoornissen en problematische gezinsrelaties. Vooral de delen over etiologie en pathogenese zijn de smaakmakers van het boek: de multifactoriële bepaaldheid van aandoeningen kan beter inzichtelijk gemaakt worden dan een decennium terug (1995, het jaar van de eerste uitgave van Psychopathologie en behandeling van Sanders-Woudstra e.a.). Tevens wordt duidelijk hoe voor sommige aandoeningen het denken over etiologie ingrijpend is gewijzigd (zie het hoofdstuk over aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit: van hersenbeschadiging naar hyperactiviteit maar aandachtstekort naar gebrekkige toestandsregulatie en gedragsinhibitie - geen attention deficit maar intention deficit disorder). Het boek is in dit opzicht een echt leerboek: het verschaft vaak op heldere en beknopte wijze de huidige evidentie van de diverse ziektebeelden. Opvallend is dat dit leerboek uit het begin van de zo visueel ingestelde 21ste eeuw weinig verlevendigd wordt met illustraties. Zo verschaft bijvoorbeeld de afbeelding van de diverse biofeedback loops bij de regulatie van het gewicht in het artikel van Zametkin e.a. (2004) een breder inzicht dan de tekst in het boek over diezelfde mechanismen bij onder meer anorexia nervosa. Verder bestaat er geen relatie tussen het aantal toebedeelde pagina's van de behandelde syndromen en de klinische relevantie (zoals prevalentie) van de aandoeningen. Zo zijn de internaliserende stoornissen (met name angst!) wel erg ruim bemeten, vergeleken met de externaliserende stoornissen (145 tegenover 28 pagina's). Een wens voor de volgende editie van dit boek, dat zowel de arts in opleiding als de ervaren clinicus voorziet van allround kennis, is een beschrijving van de invloed van culturele factoren op de psychopathologie bij kinderen. Met de ingrijpende wijziging van de samenstelling van de huidige Nederlandse populatie is dit een belangrijke opgave voor het kennisgebied in ontwikkeling.

 

A.P. Cohen