Dit boek richt zich op hulpverleners in jeugd-ggz en op onderwijsdeskundigen. Er wordt een krachtig pleidooi gehouden voor samenwerking tussen onderwijsdeskundigen en hulpverleners bij onderwijs aan jongeren met een psychiatrische stoornis en de meerwaarde van deze samenwerking wordt zichtbaar gemaakt. De auteurs beijveren zich om hulpverleners en onderwijsdeskundigen te voorzien van een gemeenschappelijke taal. Voor hulpverleners valt in dit boek veel te leren over cognitieve ontwikkeling en voor onderwijsdeskundigen bevat het boek veel informatie over psychiatrische stoornissen. Het boek valt in vier delen uiteen: in het breed opgezette inleidende deel wordt de cognitieve the-orie van Piaget getoetst aan hedendaagse inzichten en neopiagetiaanse theorieën passeren de revue. In het daaropvolgende deel wordt het multidimensionale diagnostische model voor leerstoornissen gepresenteerd, waarin aandacht is voor biologische, cognitieve, sociaal-emotionele en contextuele factoren en waarin wordt uitgelegd hoe de verschillende disciplines elk hun aandeel hebben in deze diagnostiek. In het derde deel worden de verschillende kinderpsychiatrische stoornissen besproken en de implicaties van deze stoornissen voor de cognitieve ontwikkeling, het schoolse leren en het handelen op school. Vooral de hoofdstukken over pervasieve ontwikkelingsstoornissen en aandachtstekortstoornissen zijn indrukwekkend door de caleidoscopische opsomming van onderzoeksbevindingen. Het vierde en laatste deel gaat over de school als sociale omgeving voor het kind met leer-stoornissen en over de mogelijkheden tot behandeling binnen verschillende schooltypen. Ontwikkeling en leren is een monumentaal boek, dat van een grote eruditie op een breed gebied getuigt. De na de afzonderlijke hoofdstukken geplaatste literatuurlijsten bevatten een schat aan recent gepubliceerde boeken en artikelen. Het boek is systematisch opgezet: in de specialistische hoofdstukken worden rubricering, comorbiditeit, algemeen behandelingskader, op onderwijs gericht behandelingskader en de praktische uitwerking van zo'n behandelingskader telkens in dezelfde volgorde gepresenteerd. Er is veel aandacht voor multidimensionale diagnostiek en ook in het behandelingskader worden biologische, cognitieve en contextuele factoren uitgebreid uiteengezet. De kritiek op dit boek kan hoogstens op details betrekking hebben. Omdat elke bladzijde veel nieuwe informatie bevat, wordt een groot beroep gedaan op de concentratie van de lezer. Toch waardeer ik het zeer, dat de schrijvers consequent voor een diepgaande en systematische beschrijving ge-kozen hebben en dat elke vorm van oppervlakkigheid vermeden wordt. Ik stel me voor dat dit boek over een in het Nederlandse taalgebied nog niet beschreven onderwerp een klassieker zal worden en ik raad onderwijsdeskundigen en hulpverleners van harte aan dit boek als leesboek of als naslagwerk aan te schaffen.

M.L.J.M. Eussen