Onlangs verscheen alweer de vierde druk van dit door Van der Hart geredigeerde standaardwerk. Het boek heeft 16 hoofdstukken, verdeeld over 4 delen. Deel 1 geeft een overzicht van theorie, kenmerken en stoornissen; deel 2 gaat over behandel-modellen en technieken; deel 3 bevat gevalsbeschrijvingen en deel 4 behandelt specifieke problemen. Sommige hoofdstukken zijn vrijwel ongewijzigd ten opzichte van de eerdere drukken, andere zijn grondig herzien. Zo zijn er in hoofdstuk 5 behartigenswaardige passages opgenomen over het groeiende probleem van de nagebootste dissociatieve identiteitsstoornissen en belichten Van der Hart & Nijenhuis in hoofdstuk 15 uitvoerig hun standpunt over het waarheidsgehalte van hervonden herinneringen. Hoe geslaagd dit boek ook is als overzicht van dit belangrijke werkveld, en geboekstaafd door een keur van toonaangevende auteurs, toch miste ik een aantal belangrijke zaken. Er wordt bijvoorbeeld nauwelijks ingegaan op het gegeven dat trauma's lang niet altijd tot een stoornis leiden en er wordt al te gemakkelijk geponeerd dat eventuele stoornissen 'bijna altijd' met dissociatie gepaard gaan (p. 149). Ook miste ik een uiteenzetting over de belangrijke recente bevindingen over de rol van de hypothalamus-hypofyse-bijnieras bij de posttraumatische stressstoornis (ptss) en over de opmars van de Eye Movement Desensitization and Reprocessing (emdr) in de behandeling van deze stoornis. Het viel mij in het algemeen op dat literatuur van de laatste vijf jaar slechts mondjesmaat aan bod komt. Voor een deel komt dit wellicht doordat er niet zo heel veel onderzoek op dit terrein verschenen is: een snelle zoektocht op PubMed leverde 0 treffers op voor de combinatie van de titelwoorden met de categorie randomized clinical trial of practice guideline. Wel is het te betreuren dat er voorbijgegaan is aan recente meta-analyses en richtlijnen voor de behandeling van ptss. Uit die overzichten komt hypnotherapie niet als wetenschappelijk onderbouwde behandeling van deze stoornis naar voren. Wie een handboek zoekt om in kort bestek de laatste stand van wetenschap te lezen op het gebied van traumagerelateerde psychische stoornissen - ruimer dan alleen vanuit de optiek van het dissociatie-hypnoseparadigma - komt daarmee met dit boek tekort.

 

J.M. Havenaar