'Ongebonden schilvoorzieningen' slaan niet op een culinair dieptepunt, maar op uiteenlopende activiteiten in de marge van de ggz. Ze bieden dienstverlening en advisering, en nadrukkelijk geen hulpverlening. Het betreft inloophuizen, informatiewinkels, zelfhulpgroepen, vriendendiensten, kunstenaarscollectieven en initiatieven gericht op arbeidsreïntegratie of vakantiebesteding.

De projecten hebben hun wortels in de jaren tachtig van de vorige eeuw en willen zich niet laten opslokken in de ggz-fusies. Wat hen bindt, is de kwetsbare financiering, het grote beroep dat zij doen op vrijwilligers en de wijze waarop zij creatief inspelen op (vaak basale) vragen van hun clientèle. Ze hebben een landelijke koepel en onderlinge kwaliteitstoetsing. Ze vullen gaten op, geven een ander aanbod dan de ggz en experimenteren met andere verhoudingen tussen professionals, cliënten en vrijwilligers. De stap naar consumer-run-activiteiten wordt niet gemaakt door juridische problemen en omdat men juist met vrijwilligers wil werken.

Het boek bevat beschrijvingen van dertien projecten, concreet gemaakt met veel voorbeelden. In de epiloog pleit voormalig hoofdinspecteur Van Borssum Waalkes voor een subsidieregeling voor deze instellingen zónder dwingende extra regels die hun functioneren zouden inperken.

Het is goed dat deze instellingen eens in het zonnetje zijn gezet. De ggz kan er inspiratie uit halen. Leuk om te lezen.

J.R. van Veldhuizen