Dit is de derde, herziene versie van het boek met als oorspronkelijke titel Psychodiagnostiek in de zorg voor verstandelijk gehandicapte mensen, ook gepubliceerd door Swets & Zeitlinger (in 1997). De tweede uitgave van het boek vond plaats in 1998. De snelle uitverkoop van deze twee uitgaven geeft duidelijk aan dat de professionele hulpverleners op het gebied van de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap behoefte hebben aan praktijkgerichte informatie betreffende het gebruik van het bestaande instrumentarium in de psychodiagnostiek bij deze populatie.

De eerste en tweede druk zijn een nuttige aanvulling op de bestaande, iets algemenere diagnostiekhandboeken, en dienen goed als handleiding voor de afzonderlijke tests en schalen. De derde druk is geüpdatet en aangepast aan de recente ontwikkelingen in dit veld. Zeer waardevol is de toevoeging van het hoofdstuk over de psychodiagnostiek bij genetisch bepaalde syndromen. Tevens hebben de auteurs de titel van het boek veranderd in Handboek psychodiagnostiek en verstandelijke beperking. Dit boek is geschreven door twee psychologen, beiden ervaren psychodiagnostici en ontwikkelaars van een aantal instrumenten voor psychodiagnostiek bij mensen met een verstandelijke handicap.

Het inleidende hoofdstuk behandelt de psychodiagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking in het algemeen. In het hoofdstuk over de classificatie wordt ingegaan op de problematiek rond het gebruik van de huidige classificatiesystemen dsm-iv en icd-10 bij bijkomende belemmeringen en stoornissen bij deze populatie, zoals psychische stoornissen en gedragsstoornissen, autisme en dementie. Daarbij worden de tekortkomingen van deze systemen naar voren gebracht en worden er enkele voorbeelden aangehaald van de gedane pogingen om voor deze populatie een aangepast classificatiesysteem te ontwikkelen. Verschillende diagnostische instrumenten voor diagnostiek van psychiatrische stoornissen worden beschreven en kritisch beschouwd. Het hoofdstuk over intelligentie geeft een overzicht van bestaande tests op verschillende ontwikkelingsniveaus, waarna hoofdstukken volgen over sociale redzaamheid, afzonderlijke domeinen of vaardigheiden en ook persoons- en persoonlijkheidskenmerken. Er wordt kritisch ingegaan op de bruikbaarheid en toepasbaarheid van verschillende tests en schalen bij onderzoek van deze aspecten. Zoals eerder vermeld, besteden de auteurs in een apart hoofdstuk ruim aandacht aan genetisch bepaalde syndromen met een verstandelijke handicap. Een tiental syndromen wordt beschreven, inclusief de gedragskenmerken en de vaak voorkomende psychopathologie.

De psychodiagnostiek bij mensen met een verstandelijke handicap wordt zeer uitgebreid behandeld: zo wordt ingegaan op de diagnostiek van de ontwikkeling van verschillende psychosociale aspecten, adaptief en maladaptief gedrag, en ook de diagnostiek van bepaalde ontwikkelingsbelemmeringen en psychopathologische toestanden. Als zodanig is het boek nuttig voor alle diagnostici op dit terrein: voor psychologen, orthopedagogen en psychiaters. Gezien het feit dat er binnen de algemene ggz steeds meer aandacht wordt besteed aan geestelijkegezondheidsproblemen bij mensen met een verstandelijke handicap, wordt dit boek zeker aan de psychiaters aanbevolen als een informatiebron over de specifieke aspecten van diagnostisch onderzoek bij deze populatie.

Samengevat: dit is een informatief boek dat een breed overzicht geeft van de huidige stand van zaken betreffende het gebruik van het onderzoeksinstrumentarium in de psychodiagnostiek bij mensen met een verstandelijke handicap. Het is aan diagnostici uit alle disciplines aan te bevelen die met deze doelgroep werken.

A. Dôsen