In het artikel ‘De verpleegkundig specialist als zorgverantwoordelijke: kansen en uitdagingen’ bespreken Van Til e.a. de rol van de verpleegkundig specialist (VS) in de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) en stellen zij de vraag in welke situaties het wenselijk en passend is dat de verpleegkundig specialist de rol van zorgverantwoordelijke op zich neemt.¹ De achtergrond daarvan is dat zij onduidelijkheid ervaren wat betreft deze rol.

De ervaring van de auteurs wordt echter niet onderbouwd door de landelijke evaluatie van de Wvggz.² Daarin wordt zelfs niet gesproken over de rol van de VS. Ook de ervaringen met de inzet van de VS als zorgverantwoordelijken binnen onze specialistische ggz-organisatie geven geen aanleiding om te twijfelen over de rol en inzetbaarheid van de VS op deze taken. En wanneer we kijken naar klachten of incidenten zijn er noch landelijk, noch in onze instelling aanwijzingen dat de inzet van de VS als zorgverantwoordelijke heeft geleid tot een toename daarvan.

Van Til e.a. onderbouwen hun stelling met het analyseren van verschillende documenten en concluderen op basis daarvan dat er niets beschreven staat over de rol van de VS als zorgverantwoordelijke. De door hen geraadpleegde documenten zijn echter niet bedoeld om die rol te beschrijven. Het beroepsprofiel van de VS (2019) dateert van voor de Wvggz (2020). En staat er in het beroepsprofiel van de psychiater dan wel iets over de rol in de Wvggz?

Ook het Landelijk Kwaliteitsstatuut GGZ (LKS) is niet bedoeld om de rol van zorgverantwoordelijke te beschrijven. De Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) en de Wvggz zijn de wettelijke regelingen waarop je als professional je handelen toetst. Het LKS en het professioneel statuut zijn daar een uitwerking van, zonder dat die een wettelijke status hebben.

Anders dan de auteurs stellen, is in het curriculum van de opleiding tot VS ggz de Wvggz zeker een onderwerp, zowel in het cursorisch gedeelte als in de praktijk. Omdat verpleegkundigen in opleiding tot specialist (viossen) wisselen van werkplek, krijgen zij vrijwel altijd te maken met de Wvggz gedurende hun opleiding en deze is dan ook altijd expliciet onderdeel van het praktijkleren. Daarnaast zijn zij verplicht deel te nemen aan de scholing die wordt geboden in de instelling.

We concluderen dat er geen probleem is met de rol van de VS in de Wvggz. De wet is namelijk volstrekt duidelijk. Ook in de praktijk zien we geen problemen die voortkomen uit onduidelijkheid over de rol van de VS. De onduidelijkheid die de auteurs ervaren, geldt dus zeker niet voor de hele beroepsgroep VS. Er zijn veel ggz-instellingen waar de VS de rol van zorgverantwoordelijke naar tevredenheid uitvoert.

In onze instelling zijn VS’en al sinds 2020 zorgverantwoordelijke in de Wvggz . Dat was inderdaad zoeken en vroeg van ons als discipline om bekwaamheid te ontwikkelen in een voor ons nieuwe rol. Hierin werden we ondersteund door de geneesheren-directeuren en het bureau GD. Dat zal overigens voor andere professionals niet anders geweest zijn.

Bekwaam maakt bevoegd. Je mag verwachten van een zorgprofessional dat deze de wet kent, zichzelf bekwaamt en op basis daarvan invulling geeft aan de rol van zorgverantwoordelijke. Zoals geldt voor zoveel van wat we doen in de specialistische ggz: als je twijfelt, overleg met collega’s, win advies in, ken je grenzen en zoek antwoorden in de literatuur. Daarmee geef je invulling aan kaders vanuit de wet. En gelukkig zijn die kaders zodanig dat die ruimte er ook is.