Wetenschappelijk tijdschrift voor psychiaters, artsen in opleiding tot psychiater en andere geïnteresseerden
  • EN
  • NL
Tijdschrift voor Psychiatrie
  • Tijdschrift
  • Terug naar hoofdmenu
    New articles Current issue Previous issues Special issues Book reviews
    Auteursrichtlijnen Over het tijdschrift Redactie Abonnementen Colofon Adverteren
    Current issue
    Nummer 3 / 2023 Jaargang 65
    Tijdschrift voor Psychiatrie
    3 / 2023

    Current issue
  • Accreditatie
  • Meetinstrumenten
  • Vacatures
Edit
  • EN
  • NL
  1. Home
  2. Artikelen
  3. Taal: een introductie
Essay

Taal: een introductie

F.N.K. Wijnen, J.N. de Boer

Achtergrond In dit themanummer worden vanuit verschillende perspectieven de rollen en functies van taal in de psychiatrische

praktijk besproken. Ter inleiding bespreken wij het verschijnsel ‘taal’ als wetenschappelijk studieobject.

Doel Een beknopte introductie geven bij dit themanummer over taal.

Methode Na een terminologische inleiding en een schets van de taalwetenschap bespreken we enkele van de cognitieve processen

die mensen in staat stellen taaluitingen te produceren en te interpreteren.

Resultaten Bij zowel taalproductie als -begrip vervult het mentale lexicon, het woordenboek in ons hoofd, een centrale rol. Het

startpunt bij taalbegrip is het herkennen van elementaire vormelementen in de spraak- of gebarenstroom (fonemen).

De waarnemer moet verder bepalen hoe waargenomen woorden grammaticaal met elkaar samenhangen om zinsbetekenissen

te kunnen afleiden. In de productie van taal onderscheiden we drie opeenvolgende stappen: conceptualiseren,

formuleren en articuleren.

Conclusie Het produceren en begrijpen van woorden en zinnen berust op een complex samenspel van cognitieve processen. In

communicatie gebruiken we woorden en zinnen om bedoelingen over te dragen en deze te herkennen. Dat vereist

een nauwe samenwerking tussen gesprekspartners.

Psychiaters zijn uiteraard geïnteresseerd in het mentale leven van hun patiënten, en het taalgebruik van een patiënt is daarvoor een belangrijke bron van informatie. Of, zoals Michiel Hengeveld schrijft in zijn boek Psychiatertaal, ‘Aan de taal kunnen wij stoornissen in de vorm van het denken beoordelen.’1 Maar taal staat op meer manieren centraal in de psychiatrie. Door middel van taal vormen en onderhouden arts en patiënt hun relatie. Psychiaters gebruiken taal om patiënten te adviseren en te instrueren. Bij psychotherapie is taal het instrument waarmee ze patiënten helpen hun belemmeringen te overwinnen. Het is dus belangrijk dat een psychiater begrijpt wat taal is, hoe taal in elkaar zit en wat taal doet. In dit artikel geven we een korte schets van het menselijk taalsysteem, gebaseerd op taalwetenschappelijk en (neuro)psychologisch onderzoek.

Download PDF
Twitter Facebook LinkedIn Mail WhatsApp

Authors

Frank Wijnen, hoogleraar Psycholinguïstiek, Institute for

Language Sciences, Universiteit Utrecht.

Janna de Boer, taalwetenschapper en arts in opleiding tot

psychiater, UMC Utrecht, en promovenda, UMC Groningen.

 

Correspondentie

Prof.dr. Frank Wijnen (f.n.k.wijnen@uu.nl).

 

Geen strijdige belangen meegedeeld.

 

Het artikel werd voor publicatie geaccepteerd

op 11 februari 2023.

 

Citeren

Tijdschr Psychiatr. 2023;65(3):136-138

Published by the Stichting Tijdschrift voor Psychiatrie on behalf of the Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie and the Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie.

Over TvP

Over het tijdschrift Redactie Auteursrichtlijnen Colofon
Abonnementen Abonnee worden Adverteren

Contact

Redactiebureau Tijdschrift voor Psychiatrie
drs. S.L. (Lianne) van der Meer
p/a Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
Postbus 20062
3502 LB Utrecht
Telefoon: 030 899 00 80
info@tijdschriftvoorpsychiatrie.nl

Copyright

Redactie en uitgever zijn niet aansprakelijk voor de inhoud van de onder auteursnaam opgenomen artikelen of van de advertenties. Niets uit dit tijdschrift mag openbaar worden gemaakt door middel van druk, microfilm of op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de redactie.

© copyright 2023 Tijdschrift voor Psychiatrie